Kitaplardan En Sevdiğimiz Alıntılar

güzel kitapmış

On dokuzuncu yüzyılın ilk yarısında, Puşkin Lermontov, Gogol, Herzen, Turgenyev, Tolstoy, Nekrasov gibi yazarlar arasında Dostoyevski toprak sahibi soylu bir aileden gelmeyen tek yazardı. Bu çok önemli bir olgudur, Dostoyevski'nin bir yazar olarak kendi konumuyla ilgili düşüncesini etkilemiştir.

Hayatının son dönemlerinde sık sık yaptığı gibi, kendisini Tolstoy ile karşılaştıran Dostoyevski, Tolstoy'un yapıtlarını bir romancının değil bir "tarihçin"nin ürünleri olarak tanımladı. Çünkü ona göre Tolstoy, "üst orta sınıf katmanında yer alan durmuş oturmuş, dengeli, köklü bir toprak sahibi aile"nin hayatını anlatıyordu.

Tolstoy'un 1866'da doğan ikinci oğlu İlya anılarında şöyle yazıyor: Dünya ikiye ayrılmıştı, bir parçasını biz oluşturuyorduk, öteki parçasını bizim dışımızdaki herkes. Biz özel insanlardık, ötekiler bizi eşitimiz değildi... Bu tür düşüncelere sahip olma suçu işleyen kişi daha çok annemdi elbette ama babam da bizim köy çocuklarıyla ilişki kurmamamıza kıskançlıkla dikkat ediyordu. Böyle bir yetişme tarzının bize aşıladığı temelsiz bir küstahlık ve kendini beğenmişlikten önemli oranda babam sorumluydu, bu duygulardan kendimi kurtarmam zor oldu.

1870'lerin radikalleriyse, Dostoyevski'nin bir mektubunda yazdığı gibi, Tanrı'yı reddetmiyor, "onun yarattığı dünyanın anlamı"nı reddediyorlardı.

Hristiyanlığın bu edebi ve ezeli ikilemini Dostoyevski öylesine görkemli bir şekilde sergiler ki hiçbir çağdaş yazar bu konuda onun ile su dökemez.

Dostoyevski kadar önemli Rus yazarlarının hiçbiri, Rus toplumunu, en alt basamaktan en üst basamağına kadar geniş bir yelpaze içinde tanıyan Dostoyevski ile yarışamaz.

Dostoyevski'de bayılıp diri diri gömülmek takıntısı vardı; böyle bir felaketi önlemek için, insanları kendisini gömmeden önce birkaç gün beklemelerini isteyen notlar bırakırdı.

Dostoyevski şimdiden insan hayatını, insanın doğasındaki maddi olanla manevi olan arasında bitmeyen bir savaş gibi görmeye başlıyordu; ayrıca dünyayı hep "günahtan arınmak için acı çekme mekanı" olarak görmeye devam edecekti, orada atlatılan sınavlar, çekilen çileler ahlaksal arınma gibi yüksek bir amaca hizmet ederdi.

1837'de Puşkin'in öldüğünü duyan Dostoyevski, "zaten annem için yas tutuyor olmasaydım, Puşkin içinde tutardım demişti." Gençliğine özgü bu isteğin içgüdüsel anlamda doğru olan bir yanı var; onu etli canlı varlık olarak doğuran annesi idiyse, ruh dünyasında onu doğuran kişi de Puşkin'di. Dostoyevski'nin yazarlık hayatına başından sonuna kadar egemen olan kişi Puşkin'di.

Dostoyevski adı öylesine ayrılmaz bir biçimde St. Petersburg'un adıyla özdeşleşmiştir ki insan genelde onun Moskova'da -"kiliseler kenti, seslerin dinmeyen çanların, sonu gelmez tören alaylarının, birleşik olarak saray ve kilisenin kenti", köylülerin "Kutsal annemiz" dedikleri kent- doğduğunu unutur.