Kitap Tavsiyesi ve Fikir Alışverişi

Türk Mitolojisiyle ilgilenen var mı? varsa da kitap önerisinde bulunabilir mi

İtbarak

15 adet eser sıralamaya çalıştım, bazılarını da okumuşluğum vardır.

1) Altaylar'dan Anadolu'ya Kamizm&Şamanizm - Yaşar Kalafat Yeditepe Yayınları

"Kültür belli bir takım manevi kuvvetlere, yüksek formlar vermek, onları işlemek demektir". Bu açıdan bakıldığında sosyal grupların inanç yapıları sosyokültürel hayatın çok önemli kısmını teşkil ederler. Şimdiye kadar Türklerin inanç yapıları ve eski dinleri konusunda çok çeşitli kitaplar yayınlanmıştır. Ancak bunların çoğu masa başı çalışması olup hepsi de teorik düzeydedir. Eser bu konuda çok geniş bir coğrafyada alan çalışmaları yapılarak hazırlanmış ilk kitap olması açısından son derece önemlidir. Umarız bu çalışmayı diğerleri izler.


2)Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük - Celal Beydili - Yurt Kitap Yayın

Türk mitolojisi ve Türk mitolojik dünya modelinin temelini, Altay, Yakut veya herhangi bir Türk topluluğunun dini-mitolojik görüşlerinde görmek, bir Hakas tapınağından konuşmak kadar yanlıştır. Çünkü Türk mitolojik sisteminin yaratılması, Türk birliği çağıyla sınırlanır. Farklı Türk halklarının dini-mitolojik görüş ve düşüncelerinin temelinde, Türk mitolojik dünya modelinin oluşumu bulunur. Bu anlamda Türk mitolojisinden bahsedilirken, eski Türklerin mitolojik görüş ve düşüncelerinin toplamı olan, ''kök dil'' çağlarında yaşadıkları ''öntürk'' dönemin anısı kastediliyor. Semboller ile gerçek bir düşünce sistemi olan bu mitolojik görüşlerin bütünlük oluşturması, uygarlık bilincinin genel kanısına göre, ''kök dil'' zamanına ait olduğu kabul edilir. ''Protürk döneminde şimdiki Türk dillerinde hiçbiri mevcut değildi. Sadece ulu ve atalar Türkçesi denilebilen en eski dönemin ortak Türkçesi (Kök Türkçe) vardı. İşlek bir sistem gibi Türk mitolojisi bu dönemin düşüncesini aktarır. Bunun için de Türk halklarının mitolojik dünya modeli ve arkaik düşünce sisteminin oluşum zamanı, kullanılabilecek tek düzgün ''Türk Mitolojisi'' dir.

3)Huban Arığ:Destanlaşan Kadın Kahraman - Timur Davletov - Yurt Kitap Yayın

Elinizdek kitap, Hakas Türklerinin ve ataları Yenisey Kırgızlarının yiğitlik dolu tarihe bir anlamda ışık tutan ve zaman perdesini aşan bir köprüdür. Günümüzü ve geçmişi birbirine bağlayan bu köprü, dal, kök, yaprak ve gövdesinde kodlanan bilgelik ansiklopedisi ve daha nice yeni bulgu ve keşifler için el dokunmamış bir alan olarak değerlendirilebilecek bir hayat ağacı gibi, Sibirya'da, Asya kıtasının tam ortasında bulunan Altay dağlarında yaşayan bu insanların gelenek ve göreneklerini, inanç ve yaşam tarzlarını okuyucuya ulaştırarak tanıtmaktadır

Alp Yiğitlerin, Şamanların, Ruhların, Evrendeki Üst, Orta ve Alt Dünya'nın, Üzüt Ülkesi'nin Destansı Romanı

Altın Tüylü Ak Köpek, vedalaşarak, hiç zaman yitirmeden Haan Hıs'ın eriyip girdiği delikten yerin altına yıldırım hızıyla iniverdi. Arkasından ulu yel esti, ulu kasırga oynadı. Ağır çile gören alp yiğitlerin kalın vücutları tükenmiş, katı kemikleri kalmıştı yalnızca. Kızıl kasları erimiş, sivri kemikleri kalmıştı vücutlarında. Güçten düşerek yelden, tandan etkilenerek kara toprağa düşecek hale gelmişlerdi. Üçgen çıplak oğlan, dokuz başlı kayanın içindeki alp yiğitlerin arı canlarını bitirip, alp kişi Huban Arığ'ın önüne yeniden dikiliverdi. Huban Arığ onu üçgen kistike dönüştürerek sağ cebine koydu. Ardından etrafta yığılan yerli halka döndü; "Ey halk! Geldiğiniz yere geri dönün. Yanınızda da kendinize ait malınızı ayırıp götürün" dedi.

4)Göktanrı - Sabir RÜSTEMHANLI - İleri Yayınları

Son dönem Azerbaycan edebiyatının önde gelen isimlerinden Sabir Rüstemhanlı, Göktanrı'da Türklerin tarihini destaniaştırarak anlatıyor. Oğuz Han'ın doğuşu etrafında gelişen tarihte, tüm Türk boylarının izini sürüyor ve Türklerin gittikleri tüm coğrafyalarda yarattıkları medeniyeti ortaya çıkarıyor.
Göktanrı, kendi alanında bîr ilk eser ve bir başyapıt. Hem bir Türk mitolojisi, hem bir Türk tarihi, hem de modern döneme göndermeleriyle usta bir politik eser.
Eser Azerbaycan'da ve Türkiye'de aynı anda yayınlanıyor.


5)Türk Kozmolojisine Giriş - Emel Esin - Kabalcı Yayınevi

Eski Türkler evreni nasıl tasarlıyorlardı? Evrenle ilgili düşünceleriyle gök, yer ve atalar tapımı gibi dinsel inançlar ve ayinleri arasında ne tür ilişkiler vardı? Emel Esin, Türk Kozmolojisine Giriş'te bu ve benzeri soruların yanıtını arıyor. Yüksek Öğrenimini Paris'te Ecole des Sciences Politiques'in tarih bölümünde yapan ve Türk ikonografisinde Ejder başlıklı teziyle Paris Üniversitesi'nde doktorasını tamamlayan yazar, bildiği çok sayıda dil sayesinde gerek Batı gerekse Doğu kaynaklarını incelemiş ve dünyanın çeşitli bölgelerine araştırma gezileri yapmıştır. Emel Esin, Türk sanatı, arkeolojisi, tarihi konularında hem Türkçe hem de yabancı dillerde yaklaşık dört yüz makale kaleme almıştır. Eserleri yurtiçinde olduğu kadar yurtdışında da araştırmacıların başvurduğu önemli kaynaklar arasındadır.




6)Altay Türklerinde Ölüm - Jean-Paul ROUX - Kabalcı Yayınevi

Türkler, Moğollar ve Tunguzların oluşturduğu Altay toplumlarının yaşayışları dilsel ve dinsel olarak hala tam anlamıyla çözümlenememiştir. Paganizm, Mazdeizm, Budizm, Manihaizm, Nasurilik, Musevilik, Hıristiyanlık ve Müslümanlık ayrıştırılamaz biçimde iç içe geçmiştir.
Ülkemizde Türklerin Tarihi, Türklerin ve Moğolların Eski Dini gibi ayrıntılı çalışmaların yazarı olarak tanınan Jean-Paul Roux, "ölüm" gibi dinsel, kavimsel ayrılıkların ötesinde çıplak insan gerçeğine ulaşmayı sağlayan bir kavramı son arkeolojik incelemelerin ışığında inceleyerek Altay toplumlarına genel bir giriş yapmamızı sağlıyor.




7)Orta Asya'da Kutsal Bitkiler Ve Hayvanlar - JEAN – PAUL ROUX -Kabalcı Yayınevi

"Kutsal" özellikle eski toplumlarda insanların kendi aralarındaki ve doğayla kurdukları ilişkilerin en belirleyici unsuru olmuştur. Çünkü kutsal ve kutsal olmayan sıfatları bir defa tanımlandığında toplumu oluşturma yolundaki en önemli düzenleyici ilkeler de belirlenmiş hale gelir. Böylece maddi hayatı düzenlemenin yanı sıra büyüsel ve dinsel ortak payda aracılığıyla yaşamı ölümle bağdaştırma yolunda çok büyük bir adım atılmış olur. Bu kutsallaştırma süreci toplumların köken mitolojilerinin de temelini hazırlamıştır. Bu bağlamda hemen hemen her toplumun belli bir dönemde hayvan ve bitki mitolojileri oluşturduklarını rahatlıkla söyleyebiliriz.

İşte Jean-Paul Roux, Altay Türklerinde Ölüm'ü bütünleyen bu kitabıyla Altay halklarında bitki ve hayvan mitolojilerinin oluşumunu ve bazılarının kutsal olarak tanımlanma sürecini inceliyor. Bitkilerin ve hayvanların bu halkların gündelik ve dinsel yaşamındaki yerini belirlerken, toplumun inşasında oynadıkları rolleri ortaya çıkarıyor.

Yaşamın en mükemmel ve en güçlü temel kaynağını oluşturan, insanlığın kökeninde bulunan ve ebediyete ulaşmalarını sağladıkları için insanlardan ayrı düşünülemeyen hayvan ve bitkiler her zaman bu halkların ilgi alanlarının ilk sırasında yer almış ve sürekli olarak simge, örnek ya da eyleyen olarak bunlardan söz edilmiştir.

Kısacası bunlar yaşamın temel tezahürü, varoluşun ifadesi olmuştur. Orta Asya'da Kutsal Bitkiler ve Hayvanlar ölümü de kapsayan bir yaşam kitabıdır




8 )Gök-Tanrı'nın Çocukları - A.Haldun Terzioğlu - Yurt Kitap Yayın

Tanrı Dağları'ndan Anadolu'ya Yürüyüşün Destanları
Buduk Ata geldiğinde erkekler Turak'ın öğrettiği gibi onu diz vurarak selamladılar, doğrulmaları için izin vermesini beklediler. Kızlar ise ayakta durup sadece başlarını eğdiler. Bulduk Ata, çocukların hepsini görebileceği bir kayanın üzerine oturdu. Uzaktan tanıdığı, adlarını bildiği ama ilk defa konuşacağı yüzleri teker teker, sıra ile gözden geçirdi. Bulduk Ata gecikmeden söze başladı. Gün batmadan sözünü tamamlayabilmek istiyordu: "Bugün size atalarımızın büyük göçünü anlatacağım" dedi çocukların tümünün işitebileceği bir sesle. "Bilin, öğrenin ve siz de sizden sonrakilere bir kelimesini bile eksiltmeden, bir kelime dahi katmadan anlatın. Anlatın ki unutulmasın. Zaman geçse de herkes öğrensin. Bu ayak bastığınız yer sadece toprak değildir. Şu uçan sadece kuş değildir. Gölgesinde oturduğunuz sadece ağaç değildir. Şuradan akan sadece su değildir. Her şey görünür ama hiçbir şey göründüğü gibi değildir. Anlatacaklarım uzun zaman öncesine ait gerçeklerdir..."

9)Türk Mitolojisi - Murat Uraz - Düşünen Adam Yayınları

Türk Mitolojisi 1.Cilt (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar)
Prof. Dr. Bahaeddin Ögel

Türk Mitolojisi 2.Cilt (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar)
Prof. Dr. Bahaeddin Ögel

Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar
Abdülkadir İnan

Makaleler ve İncelemeler I. Cilt 1998
Abdülkadir İnan

Makaleler ve İncelemeler 2. Cilt
Abdülkadir İnan

Türklerin ve Moğolların Eski Dini
Jean Paul Roux

13)TÜRKLERİN VE MOĞOLLARIN DİNİ

Otuz yıllık yoğun bir çalışmanın ürünü olan bu kitap alanındaki temel kitaplardan birisi olup Altay Türklerinde Ölüm ile Altay Toplumlarında Kutsal Hayvanlar ve Kutsal Bitkiler arasında bir köprü oluşturur.

Roux'nun Moğolları Türklerle birlikte incelemesinin nedeni ikisinin de Altay kökenli olup tarihlerinin kopmaz bir biçimde içiçe geçmesidir. Bu halklar dünya çapında fetihlere süreklilik kazandıran yönetim becerileriyle Asya'dan Avrupa'ya kadar bütün topluluklar arasında etkileşime yol açmışlardır. Bütün inançlara gösterdikleri hoşgörüyle kendi dinlerinin diğer dinlerle etkileşime girmesine izin vermişler, hatta bunu desteklemişler; İslamiyeti kabul ettikten sonra da eski dinlerinin kimi unsurlarını bu dine taşımışlardır. Roux köken söylencelerinden kozmogonilerine, Şamanizme duydukları inançtan maddi hayatın oluşumuna kadar az bilinen dinsel bir yapının tam bir sentezini yapmaktadır.

Moğolların Gizli Tarihi, gün ışığına çıkarılmış bütün yazıtlar, Oğuzname, Kutadgu Bilig, Irk Bitig ve benzeri temel kaynakların yanı sıra seyyahların anılarından Bazin, Barthold, Harva, Pelliot, Vladimirtsov gibi uzmanların çalışmalarına kadar bütün kaynaklar kullanılmıştır. Prof. Dr. Aykut Kazancıgil'in konuya ilişkin Türkçe çalışmaları derlediği kaynakça bulunmaz niteliktedir.


14)BOZKIR'IN ATLILARI Oğuz... Beyrek... Dumrul...
Atilla Dirim

Evet, işte, yaşlı Şaman birkaç adım ötesindeydi. Uluğ Bige o gece üzerine binlerce farklı kumaş parçasından yapılmış, kaftan benzeri giysisini giymişti. Etekleri ve yakası rengarenk kuş tüyleriyle süslüydü. Attığı her adımla birlikte, elbisesine iğnelenmiş olan yüzlerce küçük çıngırak tatlı sesler çıkartarak çınlıyordu. Elinde o gece kurban edilmiş bir koyunun bembeyaz kürek kemiği vardı. Kara Han ayağa kalkarak yaşlı Şaman'a yer gösterdi, fakat Uluğ Bige onu görmemiş ve duymamış gibi davranıyordu. Han ve adamları birbirlerine bakarak başlarını salladılar. Şaman sadece bedeniyle buradaydı; ruhu çok uzak diyarlarda, başka dünyalardaydı. Ölmüş atalarının ruhlarıyla, Tanrılarla görüşüyor


15)Türk İslam Tarihinde Hayali Varlıklar Mehmet Kösemen

Hayal gücü; insanı insan yapan özelliklerin en önemlisidir. Atalarımız onun sayesinde duvarlara göz alıcı hayvan resimleri çizmiş, taş ve ahşaptan yüce tapınaklar dikmiş ve asırlar boyunca yankılanan edebi eserler üretmiştir. Bu bitmek bilmez üretim boyunca insanlar karşılaştıkları şeyleri açıklamak için de hayal güçlerine başvurmuşlar, sadece kafalarında var olan varlıklar ile dünyalarını donatmışlardır. Bu yolla üretilen hayali varlıklar, her kültürün vazgeçilmez öğeleridir.

Bazen unutsak da, bizi meydana getiren kültür de kendi hayali hayvanat bahçesini besliyor. Asırlar önce bozkırlardaki atalarımızı korkuyla titreten köpek başlı veya başsız savaşçılar, İslam'ın yükselişi ile hayatımıza giren Cinler ve yanlarındaki tüm göksel tayfa dünya görüşümüzü, inançlarımızı ve kültürümüzü şekillendiren varlıklardan sadece bir kaçı.