Dünya Düzeni

Amerikan siyasetinin en önemli figürlerinden, eski dış işleri bakanı Henry Kissinger'ın hacimli kitabı beni epeyce uğraştırdı. Kitabın çevirisi, ya da orijinal dili çok iyi olmadığı için bazı bölümleri anlamak için tekrar tekrar okumak zorunda kaldım. (Gene de anlamadığım bölümler oldu.)

Kissinger hacimli kitabına, Vestfalya Barışı ile giriş yapıp (pek çok iniş çıkışla) I. Dünya Savaı'na kadar süren Avrupa Güç Dengesi'ni inceleyerek başlıyor. Güç Dengesi'nin kurulma döneminde Fransa'nın izlediği politika ile "ulusal çıkar" kavramının nasıl gündeme geldiğini, bu kavram etrafında dinsel ya da etnik hamilik iddialarının terk edilmesini, ulus devletin doğuşunu, "iç işlerine karışmama" ve "sınır güvenliği" kavramlarını anlattıktan sonra İslam'ın tarihine, İslam'ın yayılma dönemindeki temel motivasyon olan fethin Ortadoğu'da Dünya Düzeni anlayışını nasıl şekillendirdiğini inceliyor. Çin'in içe dönük, Hindistan'ın döngüsel tarih anlayışı etrafında şekillenen Dünya Düzeni kavrayışlarını da inceledikten sonra, ABD'nin yükselişini, 20. yüzyılda (Soğuk Savaş ve SSCB sonrası dönemlerinde) ABD'nin motivasyonunu ve oynadığı rolü anlatıyor. Son iki bölümde, iletişim çağında Dünya Düzeni kavrayışını inceledikten sonra, son bölümde yeni bir Dünya Düzeni'ne ihtiyaç olduğu ana fikri ile tarihsel bakışı tamamlıyor.

Kissinger tarihsel misyonu ve rolü gereği, Dünya Düzeni kavrayışına Amerikan değerleri ve Amerikan bakış açısıyla yaklaşsa da, günümüzde yaşanan Dünya Düzeni arayışlarını ve bu arayış sürecinde yaşanan sancıları kavramak bakımından çok yararlı bir kitap.

Kitabı çevirisinden okudum ve pek çok çeviri sorununun üstesinden gelmek zorunda kaldım. İmkanı olanlara, orijinal dilinde okumasını tavsiye ederim.