Kendisinden sonra neredeyse her türde sanat dalına ilham olmuş muazzam bir eser.
Yüzeysel olarak cehennemi daha eğlenceli bulduğumu söyleyebilirim. Gerçekten fantastik işkenceler vardı. Araf'ın işleme sistemi pek içime sinmedi doğrusu. Cennet'in alt basamağı gibi bir şey. Cennet ise gerçekten sıkıcı bir ortammış.:)
İşin şakası bir yana ciddi olarak çok tartışmalı bir eser. Sadece eleştiri babında değil inceleme olarak da uzunca ele alınır. Aşırı koyu Hristiyan olan üstadın böyle bir yolcuğa çıkma ve canlıyken kendini cennete çıkabilecek konumda görmesi bana kalırsa büyük bir kibir örneği. Evlilik dışı ilişki yaşayan din adamlarını cehennemde işkenceden işkenceye sürerken, evli olmasına rağmen vazgeçmediği Beatrice'ye duyduğu aşk da bir diğer ironi. Sevmediği, kınadığı, gözünde en büyük acılar çekmeye layık kim varsa tıkmış cehenneme. İşin gerçeği müthiş bir sanatsal güçle yazılmış olsa da büyük bir kindarlık belgesi aynı zamanda. Sırf bu yüzden bile etkileyici bence. Ayrıca modern İtalyanca'nın ilk örneği olması, astrolojiden sembolizme felsefeden dine tarihten bilime birçok konunun ayrıntılı olarak ele alınması ve başlı başına matematik üzerine kurulu olması da eseri sadece Rönesans eşiğindeki Ortaçağ'ın değil insanlık tarihinin en üst dereceli eserlerinden biri yapıyor.
Çeviri olarak ise Rekin Teksoy, açıklamaları bir kenara koyarak harikalar yaratmış. Çevirinin en uç noktası şiir çevirisidir. Kafiyeye dayalı bir yazım türünü başka dile oturtmak çok ama çok zordur. Şüphesiz orijinalini okumadan birebir çeviri başarısını tayin etmek mümkün olmaz. Ama uyarlama olarak çok iyi. Gelgelelim açıklama kısmı bazı yerlerde gerçekten bu kadar da olmasaydı dedirtti. Eğer biraz Yunan mitolojisine ve Hristiyanlık tarihine hakimseniz açıklamalara takılmadan okuyabilirsiniz. Çeviri zaten o kadar iyi yani. Fakat hadi kişileri geçtim eylemlere kadar açıklamak?
Aşırı koyu Hristiyan olan üstad: Dante :)