Teneke

Memleketim olan Osmaniye Kadirli ilçesini anlatan bir roman. Yaşar Kemal gibi büyük bir yazar ile aynı topraklarda büyümek benim için anlatılmaz bir gurur olmuştur.
Çeltik ekimi ile gele sıtma belası ve bunla mücadele eden genç bir kaymakam. Şuan o günlerin ne kadar uzak olduğunu görüyoruz. Babamın küçüklüğünde bu romanın birebir yaşandığını anılarında dinlemiştim

' İnsanı tarif etmek gerekirse, insan mektup yazan hayvandır.'
Diyaloglar halindeki oyun kitaplarını sevmememe rağmen Teneke'nin hem romanını hem de oyun halini sevdim.

Çukurova'da para hırsıyla yanıp tutuşmuş Çeltik Ağalarını düşünelim bir kenarda ve bu Ağalar devletçe bazı engellemeler getirilen çeltik ekimi için kaymakamın rızasına ihtiyaç duymaktadırlar.
Kaymakam onay verse bir çok köy su altında kalıp sıtmadan geçilmeyecek ve bir çok kişide hayatını kaybedecektir. Bu noktada ezilen köylünün/halkın mücadelesi de göz önünde bulundurulur ama Ağalar karşısında elleri ayakları bağlıdırlar ve kaymakamdan yardım beklemektedirler. Kaymakam ise yeni işe girişmiş körpe bir gençtir, toydur , bilgisizdir. İlk başta Ağaların oyununa gelen Kaymakam gerçekleri farkedince Çeltik Ağalarıyla bir mücadeleye girişir.

Teneke ismi de bu noktada oluşuyor ve bir kıyafet gibi giydiriliyor dürüst ve namuslu insanların üzerine.
Kitabı okudukça zaten Kaymakam ve Resul efendideki olaylara karşı duruşları da değişmektedir. Bir gelişim gösterip ilk saflık hallerinden sıyrılmaktadırlar.

Yaşar Kemal çok başarılı bir eser oluşturup araştırdığı ve neticesinde bizlere sunduğu ve hala günümüzde de devam eden bir gerçeğin ince detaylarını bizimle paylaşmıştır.

Kitaptaki bir cümle kitabın özeti itibariyle çok çarpıcı: "Paşa yendi hep yendi,bir yenildi.Ağalara yenildi."

Genç ve idealist kaymakam Fikret Irmaklı nın ilk tayin olduğu yerde , halk üzerinde baskı kurarak onların sağlığını hiçe sayarak menfaat elde etmek isteyen çeltik ağalarıyla olan inatçı ve yılmaz mücadelesi anlatılıyor. Çok akıcı zaten kısa da bir roman hemen bitti. Sevdim ben:)

Yaşar Kemal'in her zamanki anlatımı gibi sayfalar yağ gibi akıp gitti. Ancak bu kitapta bi eksiklik hissi vardı. Sanki sıkılmış da çok uzatamamış gibi.

Yaşar Kemal Doğan Hızlan'la yaptığı bir söyleşide Teneke ve Ortadirek kitaplarının Ince Memed'den daha kuvvetli kitaplar olduğunu düşündüğünü açıklamış.
Ben Yaşar Kemal'i Ince Memed ile lise yıllarımda tanımıştım. Ince Memed'in üzerimdeki etkisi bir başkadır hatta bambaşkadır.
Teneke kısa bir roman. Kitaba romanın tiyatro metni de eklenmiş. Şöyle düşünün kitabın yarısı kadar bir kısmı Teneke romanı sonrası tiyatro metni haline getirilmiş şekilde tekrar sunulmuş, sahne anlatımlı, diyalogu vs şekilde...
Çukurova'da çeltik ağalarına karşı köyleri sular altında kalan ve sıtma yüzünden ölümler yaşayan köylülerin sonuçsuz ve yıpratıcı mücadelesini okuyoruz. Köylünün mücadelesine destek veren kaymakamın da güçler (politik-maddi) savaşındaki çaresizliğini görüyoruz. Yalın, gerçek, üzücü ve okunası bir metin.
https://www.instagram.com/okuyann/