The Martian: A Novel [Kindle Edition]

Diyebilirim ki, okurken en fazla sıkıldığım bilim-kurgu romanlarından biri.

The Martian (ya da Türkçe'ye çevrilen ismiyle Marslı), Goodreads'te okuyucu oylarıyla 2014 yılının en beğenilen BK romanı seçildi.

Andy Weir kitabı 2012 yılında kendi imkanlarıyla yayımlamış. Hatta kitabın ücretsiz kopyasını kendi web sitesine koymuş. Daha sonra okuyucularından gelen yoğun istek üzerine romanın kindle edisyonunu Amazon.com'da 99 cent'e satışa çıkartmış. Kindle edisyonu kısa zamanda 35,000 satmış ve en çok okunanlar listesinde ilk sıraya yükselmiş. Daha sonra bir yayınevi romanın telif haklarını satın almış ve hard-copy kitap haline getirmiş. Kitap 2014 yılı içinde NYT en çok satanlar listesine girmiş.

Denebilir ki, Marslı romanı da Gangnam Style gibi bir tür "internet fenomeni".

Kitabı niye beğenmedim?

1. Bana göre bu bir BK romanı değil, "Mars'ta tek başınıza kalırsanız, nasıl hayatta kalır ve dünyaya nasıl dönersiniz" konulu, romanlaştırılmış bir bilgisayar oyunu. Roman kahramanımız CHEM101 ve PHYSICS101 seviyesinde problemler çözüyor. Oksijen nasıl üretirsiniz, ürettiğiniz oksijen size ne kadar yeter, devrilen Mars taşıtını nasıl doğrultursunuz, Phobos'a bakarak yönünüzü nasıl bulursunuz tipinde sorulara cevaplar bularak hayatta kalmaya ve Mars'tan kurtulmaya çalışıyor.

2. Roman kahramanı Watney'nin ruh hali Mars'ta tek başına kalmış bir astronottan ziyade, bilgisayarının başında oyun oynayan yaramaz bir çocuğa benziyor. Yazar beni, Watney'nin Mars'ta tek başına kaldığına bir türlü inandıramadı.

3. Astronotların ve NASA uzmanlarının konuştuğu dile bir türlü ısınamadım. Bana daha çok, internet cafe'lerde sokak dili konuşan ergenleri hatırlattı. İçinde bol miktarda fuck, asshole geçen "Americanish" romanları sevmiyorum. Mesela: "You know what? Fuck this! Fuck this airlock, fuck that Hab, and fuck this whole planet." (S.158) Nedir bu allahaşkına? BK romanı mı? Bir ergen sohbet odası muhabbeti mi?

4. Betimlemeler ortaokul kompozisyon ödevi düzeyinde. Mesela: "the airlock's on its side, and I can hear a steady hiss. So either it's leaking or there are snakes in here." Edebiyat bu değil... Başka bir şey olduğu kesin.

5. NASA "uzmanları", uzmandan çok, orta düzey fizik bilgisine sahip astronomi meraklıları gibi resmedilmiş. "Bilimle" haşır neşir olan sadece roman kahramanımız Watney (Andy Weir'ın hayalindeki kendisi)

6. Roman toplam 369 sayfa ve gereksiz ayrıntılar atılırsa aslında 100-150 sayfaya sığdırılabilecek bir uzun öykünün konusu.

Romanın olumlu yanlarına gelince: Nihayet seneler sonra içinde metafizik, abra-kadabra ve sahte bilim olmayan bir öyküye dayanıyor, bir felaketle değil, mutlu-sonla bitiyor, özellikle lise öğrencileri için temel bilimlere dair bir şeyler barındırıyor.

On üzerinden Dört.