Etimolojik anlamda yeterli tanımlamalarda bulunulmuş. Çok bilinen hatta Ateist kesimlerce argüman olarak kullanılan birçok mevzu açıklanmaya çalışılmış(çalışılmış diyorum çünkü kat'iyen ikna edici değil.) Tur Suresi 20. ayeti gayet güzel açıklar ama Nebe 33'ten kitabında bahsedemez.Çok eşliliğin aslında İslam'da olmadığını söylerken Muhammedin neden bu kadar çok eşli olduğuna değinmez. İslam'ı Sosyalizm ile birleştirmeye çalışmış. O kadar zorlasam sanırım Kapitalizm'in de aslında ne kadar faydalı bir sistem olduğunu kanıtlayabilirdim. Kurban kesmek konusunda ezberbozan açıklamaları vardır.Yalnız Muhammedin kestiği kurbanlar(hayvanlar) ne olacak anlamış değilim. ( "Peygamber'in bir Kurban Bayramı günü kurban keserken, "Allah'ım, Muhammed'den, Muhammed ailesinden ve Muhammed ümmetinden kabul et!" (Müslim, "Edâhî", 19) Hadi biz çeviriden kaynaklı sorunlar yaşıyoruz diyelim ana dili Arapça olan insanlar da mı Kuran'ı yanlış çevirmiş. Yine de SÜSLÜMANLAR'ın İslam anlayışına istinaden desteklenmeli,okunmalı.

Filmi olduğu halde kitabını okumamın tek bir nedeni var. Merak. Neden bu kitap onca esere esin kaynağı oldu, herkesin dilinde? Filmini zaten biliyoruz. Kitap Birinci Dünya Savaşı buhranı sırasında yazılıyor. Amerikan partileri,sosyetesi,görmemişliği. Kısacası Amerikan Rüyası.Tarihten bildiğimiz üzere Amerikayı Amerika yapan savaşlardır. Ülke asla taraf olmaz.(başlangıçta)Sadece her iki tarafa silah satar ve zengin olur. Yoksa İngiliz kolonilerinin bir anda dünya devi olmasının açıklaması yoktur. İşte böyle bir dönemi ve değişimi anlatır kitap. Siz bakmayın sadece para düşkünü bir kadını seven obsesif bir adamı anlattığına. Amerika'daki değişimi anlatır aslında. Jazz müzik hayranlığı, alkolün yasaklanmasını,zengin olanın ''kesin alkol kaçakçılığı yapmıştır'' gözü ile bakılmasını,sıcak paranın ülkede sabahlara dek süren partilere meydan vermesini,zenginlerin polo partilerini anlatır.Kitaptaki yeşil ışık bile Amerikan rüyasını simgeler. Geceleri Bay Gatsby yeşil ışığa neden uzanır? Çünkü kendisi doğuştan zengin değildir. Parayı şans eseri bulmuştur. Amerikan rüyasını sadece uzaktan yaşayacaktır. O dönemin kadınlarını anlatır. Zengin olmayan,varlığı sağlam temele dayanmayan erkeklerin tercih edilmemelerini. İnsanlarının vefadan uzak nasıl da materyalist tercihleri olduğuna değinir. Her gece evinde partilerine katıldığınız bir adam ölürse cenazesine bile gitmeyecek kadar basitleşmiş bir topluluğu... Dili sade ve akıcıdır. Keyifle de okunabilir.

Çalışmak köleye özgüdür, özgür insan bedensel idman yapar, zeka oyunlarıyla uğraşır.Bknz eski Yunan der P. Lafargue. Proletaryaya kızgınlık vardır. Nasıl bu kadar kabul edilebilir ki bu ağır şartlar zira niceliksel olarak ağır basarken? Kitap aslında tamamen iş yaşamını bırakın demez.Dini arka fon olarak kullanıp çalışmak kutsaldır söylemlerinde bulunanların aslında hiç çalışmadığına, çalışan kesmin ise cidden zor şartlar altında yaşam savaşı verdiğine dikkat çeker. Üstelik tarihsel süreçte de (şimdikinden pek farklı olmayan) emeğin hangi aşamalardan geçerek ucuzlaştırıldığını basitçe anlatmıştır. Daha da aydınlatıcı yanı ; çözüm önerisi sunmasıdır. ''proletaryanın kendi gücüne varması için, iktisadi, özgür düşünceli Hristiyan ahlakının ayaklar altında çiğnemesi gerekir...'' Kendisi Fransızdır. Marx'ın da damadıdır. Eşi ile birlikte bu yaştan sonra yaşamak neye yarar diyerek intihar etmiştir.

Herbert George Wells'in okuduğum ilk romanı. Bildiğimiz üzere bir bilim kurgu ama içerisine ilginç unsurlar da katılmış.Romanda; Zaman makinesini keşfeden bir adam geleceğe yolculuk yapıyor ve sanırım yapılan en uzak yolculuk.(Yıl 802701) Normalde gelecek denince aklımızda muazzam bir dünya şekillenir. Yapay zekalardan bahsedilir,insanoğlunun akla hayale sığmayacak buluşlarını canlandırmaya çalışırız.Ya öyle olmazsa? Marlock ve Eloi isimli iki tür insan cinsi vardır. (Bir zamanlar Homo Sapiensler ve Neandertaller gibi düşünün).Yalnız garip gelen, insanoğlu hangi koşullar altında Marlock ve Eloi olarak evrimleşmişlerdir? Yazarın gerçekte babası ve annesi emekçi grubundan olduğu için kendisi de zamanla burjuva sınıfından nefret etmiştir.Hatta sosyalist olduğunu da dile getirmiştir.Kitaptaki evrimleşme süreci fikri buradan gelmiş olabilir. Bu arada Eloi(aramice Tanrı=Baba anlamına gelmektedir). Bir dipnot daha; Atatürk Nutuk'ta kendisinden bahseder.

Kitap eğer 93 değil 193 sayfa olsaydı kimse okumaz yarım bırakılan kitaplar kategorisinde başı çekerdi. O kadar ağır bir kitap ki sanırsınız Das Kapital gibi mühim ideolojik bilgiler veriyor. Bloch isimli bir adam ve boş yaşantısı.Zorlasanız altı çizilecek iki yada üç cümle çıkarabilirsiniz. Tabi amaç kitabın arkasında belirtildiği gibi ''boşluğun romanı olmaksa'' çok güzel yapmış,pek güzel olmuş. Kitabın ismine kanmayın çünkü pek alakası yok içerikle.Şahsen kalecinin penaltı anındaki endişesi yerine ''okuyucunun Peter Handke okurkenki endişesi'' deseydi eserle bağıntılı bir başlık olabilirdi.

Kesinlikle geniş kapsamlı ve ince elenip sık dokunmuş bir eser olmuş. Bir kere Paganizmi kesinlikle inanç bazında değerlendirmemiş etimoloji, psikanaliz, tarih ve mitoloji ile harmanlamış.Okudukça ağzı açık bırakan tespitlere ve fikirlere yer vermiştir. Konu hakkında uzman görüşlerine yer vermiş akıcı bir dil ve merak uyandıran bir yöntem seyretmiştir. Üstelik kitabı bölümlere ayırması kompleks bir yapı oluşmasına da engel olmuştur. -Paganizm nedir? -Paganizm ve mitoloji -Paganizm'de Tanrı -Paganizmde ana tanrıça gibi daha bir çok bölüm ayrımları vardır. Yine de bir konuda eksikliğini hissettim ki o da erkek odaklı bir yazı olmasıdır. Oidipus Kopleksinden uzun uzun bahsederken elektra kompleksinden bahsetmez. Sadece tanrıçalardan bahseder bunu da erilleşmeden bahsetmek için arka fon olarak kullanır. Arşivlik bir kitaptır. Tavsiye ederim.

Aslında klasik bir aşk hikayesi. Adamın biri bir kadını çok sever ama kız kötü adamlara yar olur. Tabi bu kabataslak hali. Halil Cibran yazmışsa ardına bakmak lazım. Bir kere kötü adam burada kilise tarafı. Bir piskopos. Kilise yine taşlanır ve kadının toplumdaki yerinin bu dinde de ne kadar ayaklar altına alındığı anlatılır. Edebi dili Cibran'a özgü doğu oryantalizmi.Acaba cidden Lübnan'da insanlar birbirleri ile de böyle mi konuşuyorlar? Aşklarını anlatırken cennetvari bir havaya mı bürünüyorlar anlamadım.