Gaspıralı İsmail Bey'i tanımak, onun yaptıklarını öğrenmek, fikirlerinin ne olduğunu, ne şartlarda çalıştığını, bu çalışmalar sonucunda neler olduğunu öğrenmek için ilk açılan kapı. Kitap çok kısa ve dili çok akıcı. Gaspıralı İsmail Bey tanıtmak yönünde ilk adım olarak çok güzel hazırlanmış bir kitap. Kitabı okuyunca her Türkçü düşünürün bazı düşüncelerinin gerçekten bir olduğunu anlıyorsunuz. Şuan günümüzde bile yapamadığımız bir şeyi o günün şartları ile çinden hindistana, rusyanın her tarafından avrupaya ve Türkiyeye kadar tüm Türklerin anlayabileceği bir gazete çıkartmak ve bunu okutmak kolay iş değildir. Buda bu dehanın eseridir.

Diğer kitapta dikkat çeken konuları bu kitapta yazar biraz genişleterek sunmaya çalışmış. Fakat bir süre sonra iş Odin'in veya Vikinglerin nereden geldiğine değilde tarihte Türk-İsveç ilişkilerine dönüyor. Bu bakımdan kötü olmuş. Odin konusu gerçekten ilginç ve araştırılması gereken bir konu. Yakın çağda geçmesine rağmen bu kadar az bilgi bilinmesi bu kişilik ve topluluk hakkında ilginç gerçekten. Bir Türk bilim adamı çıkıp bilimsel olarak araştırırsa olaylar daha net olarak görülebilir. Bilgi edinmek için okunabilir ama fazla bir şey beklemeden.

Namık Kemal'in yaşadığı dönemi, dönemin şartlarına göre fikirlerinin gelişmesini, ortaya koyduğu amacı ve fikirlerini anlamak için güzel bir eser olmuş. Kendi döneminde dünyada olan olayları ve gelişmeleri de kitapta ayrıca öğrenebiliyoruz. Namık Kemal'in çevresindeki kişilerin fikirlerini ve bu fikirlerin Namık Kemal'e etkisini de yazar güzel bir şekilde aktarmış. Namık Kemal'in neden Vatan Şairi olduğunu da güzel bir şekilde anlatılmış. Kitap genel olarak akıcı gidiyor, yalnız bazı metinler orjinal (Osmalıca) olduğu için sizi biraz yorabilir çevirirken. Yazar bunu kendisi yapsaymış çok iyi olacakmış. Herkes eski Türkçe metinleri anlamak için aynı gayreti göstermeyebilir. Ayrıca kitabın için Namık Kemal'in birkaç şiiri, makalesi ve ünlü kişiler için yazdığı yazılardan örneklerde bulunmakta.

Cemil Meriç'in okuduğum ilk kitabı. Kalemi ve bilgisi çok güçlü bir yazar. Biraz fazla eski Türkçe kelime kullanmış bunun içinde sık sık sözlüğe başvurabilirsiniz. Ele aldığı konulara derinlemesine eğilmiş yazar. Özellikle Entellektüel, intelijansiya ve ihtilal konuları beni çok aydınlattı. Bazı insanlarında hiç bir şey bilmediklerini anlamamı sağladı. Yazar ile uyuşamadığımız tek yer Dil Devrimi konusu oldu. Diğer kitaplarında bu konu ile ilgili makalelerine bakacağım.