Bağımsız Devletler Topluluğu

Soğuk savaş döneminde Türkiyenin siyasal ortamında Sovyetlerle ilgilenen entelektüeller ya Komünistlikle ya da Turancılıkla ithame diliyordu. Bu nedenle beş yüz yıllık kuzey komşumuz hakkında sağlıklı çok az şey biliyorduk. THYnin düzenlediği ilk seferle 1990 yazında Azerbaycana gittiğimde Sovyet sisteminin köhneleşmişliğini görme yanında bu ülkeyi ne kadar az tanıdığımızı da anlama fırsatı buldum. azeri meslektaişlarım Sovyet Birliğini çöküşe götüren asıl faktörü, Gorbaçovla birlikte dışarıda kendilerine gösterilenden farklı bir dünya olduğunun farkına varmaları olarak izah ediyorlardı. Bir azeri profesörün ifadesiyle Sovyetleri tabak anten yıkmıştı. Ben de onlara Sovyetlerin bize anlatılan kadar korkunç bir güç olmadığı yönündeki tespitlerimi aktardım. 1991 yılı sonunda Sovyetler Birliği dağıldı ve toprakları üzerinde beşi Türk kökenli olmak üzere on beş bağımsız devlet ortaya çıktı. Bu değşim Türkiyenin önüne çok büyük bir fırsat çıkardı. ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin liderleri Türkiyeyi yeni bağımsız cumhuriyetlere model olarak gösterdiler. Fakat Türk siyasilerinin de itiraf ettikleri gibi Türkiye bu değişime hazırlıksız yakalanmıştı ve bu tarihi fırsat değerlendirilemedi. Belirlenen çoğu hedef ise, sadece söylemde kaldı. Türkiyenin hazırlıksızlığının ve başarısızlığının en önemli nedeni bilgi eksikliğiydi. Bu nedenle asistanım Fırat Purtaşı eski Sovyet coğrafyasına yönelik çalışmaya teşvik ettim. Fırat, Rusça öğrendi ve yüksek lisansını Rusya Federasyonunda tamamladı. Doktorada ise, bir başka fenomen olan Bağımsız devletler Topluluğunu tez konusu olarak aldı. Bu kitap, danışmanı olarak benim de titizlikle incelediğim Fırat Purtaşın doktora çalışmasıdır. Bu çalışmada, Rus kimliğini ve onun yansıması olan dış politikayı anlama açısından Rus siyasi, sosyal ve kültür tarihinin genel bir özetini; Sovyetler Birliğinin dağılma sürecinde meydana gelen önemli olayları; Gorbaçov ve Yeltsin arasındaki iktidar mücadelesini; Bağımsız Devletler Topluluğunun kuruluşu, örgüt bünyesindeki siyasi ve ekonomik işbirlliğinin gelişimini; Soğuk savaş sonrası Rus dış politikasını; Rusyadaki Atlantikçilik ve Avrasyacılık gtartışmalarını; Rusyanın yakın çevre politikasını; GUAM ve Kolektif Güvenlik Örgütü gibi BDT içindeki alt bölgesel oluşumları ve BDT ile ilgili daha pek çok konuyu bulacaksınız.

Soğuk savaş döneminde Türkiyenin siyasal ortamında Sovyetlerle ilgilenen entelektüeller ya Komünistlikle ya da Turancılıkla ithame diliyordu. Bu nedenle beş yüz yıllık kuzey komşumuz hakkında sağlıklı çok az şey biliyorduk. THYnin düzenlediği ilk seferle 1990 yazında Azerbaycana gittiğimde Sovyet sisteminin köhneleşmişliğini görme yanında bu ülkeyi ne kadar az tanıdığımızı da anlama fırsatı buldum. azeri meslektaişlarım Sovyet Birliğini çöküşe götüren asıl faktörü, Gorbaçovla birlikte dışarıda kendilerine gösterilenden farklı bir dünya olduğunun farkına varmaları olarak izah ediyorlardı. Bir azeri profesörün ifadesiyle Sovyetleri tabak anten yıkmıştı. Ben de onlara Sovyetlerin bize anlatılan kadar korkunç bir güç olmadığı yönündeki tespitlerimi aktardım. 1991 yılı sonunda Sovyetler Birliği dağıldı ve toprakları üzerinde beşi Türk kökenli olmak üzere on beş bağımsız devlet ortaya çıktı. Bu değşim Türkiyenin önüne çok büyük bir fırsat çıkardı. ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin liderleri Türkiyeyi yeni bağımsız cumhuriyetlere model olarak gösterdiler. Fakat Türk siyasilerinin de itiraf ettikleri gibi Türkiye bu değişime hazırlıksız yakalanmıştı ve bu tarihi fırsat değerlendirilemedi. Belirlenen çoğu hedef ise, sadece söylemde kaldı. Türkiyenin hazırlıksızlığının ve başarısızlığının en önemli nedeni bilgi eksikliğiydi. Bu nedenle asistanım Fırat Purtaşı eski Sovyet coğrafyasına yönelik çalışmaya teşvik ettim. Fırat, Rusça öğrendi ve yüksek lisansını Rusya Federasyonunda tama... tümünü göster