Balkan Tarihi 2 / 20. Yüzyıl

Balkan tarihiyle ilgili bu eserin ilk cildi 18. ve 19. yüzyılların başlıca hadiselerini ele almaktadır. Bu ciltte, modern devletlerin kurulması ve ilk bağımsız veya özerk hükümetlerin örgütlenmesine yol açan ulusal hareketler üzerinde durmuştuk. Son aşamalar I.Dünya Savaşı sonrasına kadar tamamlanmasa da, ulusal örgütlenme ve gelecekteki hedeflerin tanımlanmasına yönelik ilk önemli adımlar, Arnavutluk hariç bütün uluslar tarafından 19. yüzyıl sonunda atıldı. Bundan dolayı 20. yüzyıldaki temel meseleler, toprak birliğinin tamamlanması ile iç ekonomik ve siyasi gelişim olacaktı. Büyük güçlerin müdahalesi ve uluslar arasındaki rekabet gibi sorunlar önceki dönemde olduğu gibi devam etti.Bu cilt, öncelikle 20. yüzyılla ilgilenen okuyucular için yazılmış bir giriş bölümüyle başlamaktadır; bununla birlikte önceki yüzyıllara ilişkin olgulara dayalı bu incelemenin önceki cildin özetlenerek gözden geçirilmesini isteyenlere de hitap edeceği umulmaktadır. Seçilen materyal sonraki bölümlere bir temel teşkil etmesi bakımından gereklidir.Önceki cilt gibi bu cilt de, 1972de Bilim Dernekleri Amerikan Konseyinin (ACLS) Doğu Avrupa Ortak Komitesi ve Sosyal Bilim Araştırma Konseyi tarafından Doğu Avrupa tarihlerinin temin edilmesi için düzenlenen bir programın parçası olarak hazırlandı. Washington Üniversitesinden Profesör Peter F. Sugar, ilk teklifi hazırlayan özel komitenin başkanıydı; Wisconsin Üniversitesinden Profesör Michael B. Petrovich denetim kurulu başkanıydı ve sonraki örgütlenmeden sorumluydu. Bu Balkan tarihi Eğitim Bakanlığından, yazara yazıyı bitirmesi için gereken boş vakti sağlayan araştırma tahsisatları ve kitapların yayıma hazırlanmasına yardım için gerekli fonlar da dahil, pek çok yardım almıştır. 1980e kadar ACLSnin Başkan Yardımcılığını yapmış olan Dr. Gordon B. Turner ve ondan sonra bu görevi devam ettiren Dr. Jason H. Parker değerli öneri ve yardımlarda bulundular. Yazar, tavsiyeleri ve desteği için Eğitim Bakanlığından Julia A. Petrova da müteşekkirdir.Orijinal projede de ifade edildiği gibi bu kitap, Balkan tarihine bir giriş olarak tasarlandı; hiçbir peşin yargıya dayalı değildir. Anlatı için gerekli görülen, Avrupada meydana gelen belli başlı olaylara, siyasi, felsefi ve ekonomik teorilere de eserde yer verilmektedir. Ele alınan gelişmelerin karmaşıklığından dolayı, bazı konulara birden çok bölümde değinilmiştir. Bu bölge dünya meselelerinde bu kadar önemli rol oynadığından, Balkanların iç hadiseleriyle olduğu kadar, bu çalkantılı yüzyıldaki büyük uluslararası hadiselerle de ilgilenilmiştir. Bundan dolayı bu kitap, hem Balkanlardaki gelişmeleri hem de bu yarımadanın 20. yüzyıldaki yerini konu almaktadır.Geçmiş asırlarda kullanılan dillerin çokluğu ve yazım farklılıkları da alan tarihçileri için belirli zorluklara yol açmaktadır. Bu kitapta, kişi ve yer isimlerinin yazımında, en çok kullanılmış ve okuyucuya en tanıdık gelecek olan yazım şeklinin kullanılmasına gayret edilmiştir. Yunanca ve Bulgarca için standart transkripsiyon sistemi kullanılmış; Sırpça kelimeler ve isimler de Latince yazımlarıyla verilmiştir. Ancak tam tutarlılık mümkün olmamıştır. Ayrıca birçok özel isim İngilizce yazımlarıyla verilmiştir.*Balkan halkının I. Dünya Savaşı sonrasına kadar üç farklı takvim kullanmış olmasından dolayı tarihlemede de bazı zorluklarla karşılaşılmaktadır. Müslümanlar, olayları Miladi 622 yılında gerçekleşen Hicrete göre tarihlendirmiş; Ortodokslar Jülyen veya Eski Tarz takvimi, Katolik ve Protestanlar ise Gregoryen veya Yeni Tarz takvimi kullanmışlardır. 19. yüzyılda Jülyen takvimi Gregoryen takviminden on iki gün gerideydi; 20. yüzyılda bu rakam on üçe çıkmıştır. Bu kitaptaki tüm tarihler Yeni Tarz takvime göre verilmiştir. Tarihlemede bir farkın bulunması, özellikle de belli bir gün veya ayın bir olayla özdeşleşmiş olması durumunda zorluğa yol açmaktadır. Mesela, 1888 Sırp Anayasası aslında Ocak 1889da çıkarılmıştır. Böyle karışıklıklar ortaya çıktığında metinde açıklanmaktadır.Büyük bir bölümde dipnotlar, alıntı kaynaklarının ve bazı istatistiki bilgilerin kaynaklarının belirtilmesiyle sınırlı tutulmuştur. Eski kaynaklardan yapılan alıntıların imlası ve yazım tarzı, elinizdeki kitabın imlası ve tarzına uygun hale getirilmiştir. Bibliyografya, okuyucuya Balkan tarihinin değişik yönlerini ele alan bir kitap listesi sunacak şekilde düzenlenmiştir. Kitabın hazırlanışı esnasında geniş ölçüde yararlanılmış olmakla birlikte, İngilizce dışındaki dillerde yayımlanmış eserlere bibliyografyada yer verilmemiştir.Müellif, kitabın metnini gözden geçirme nezaketinde bulunan arkadaşlarına, meslektaşlarına ve konunun uzmanlarına çok şey borçludur. Onların deneyimli yorum ve eleştirileri, kitabın nihai şeklini almasında büyük katkı sağlamıştır. Wayne State Üniversitesinden Richard V. Burks; California Üniversitesi, Santa Barbaradan Dimitrije Djordjevic; Indiana Üniversitesinden Rufus Fears; Michigan Üniversitesinden John V. A. Fine, Jr.; Illionis Üniversitesinden Keith Hitchins; Chicago Üniversitesinden Halil İnalcık; Maryland Üniversitesinden John R. Lampe; York Üniversitesinden Thomas A. Meininger; Amherst Kolejinden John A. Petropulos; Wisconsin Üniversitesinden Michael B. Petrovich; Amerikan Üniversiteleri Saha Personelinden Dennison I. Rusinow; Rutgers Üniversitesinden Traian Stoianovich ve Washington Üniversitesinden Peter F. Sugar kitabın tamamını veya büyük bölümünü gözden geçiren profesörlerdir. Ayrıca bu çalışma gerçekte müellifin, sadece görüş ve eleştirileriyle değil, fakat aynı zamanda kendi araştırmasının sonuçlarıyla da katkıda bulunduğu eşi Charles Jelavichle işbirliğinin bir ürünüdür.Müellif, kitabın nihai dizim görevini üstlenen Debbie Chasee ve gerçekleştirdiği mükemmel gözden geçirme ve değerli önerileriyle eserin nihai şekline büyük katkıda bulunan Janis Bolstera şükranlarını sunmaktadır. Kitabın indeksi de Janis Bolster tarafından derlenmiş; haritalar ise William Jaber tarafından hazırlanmıştır.

Balkan tarihiyle ilgili bu eserin ilk cildi 18. ve 19. yüzyılların başlıca hadiselerini ele almaktadır. Bu ciltte, modern devletlerin kurulması ve ilk bağımsız veya özerk hükümetlerin örgütlenmesine yol açan ulusal hareketler üzerinde durmuştuk. Son aşamalar I.Dünya Savaşı sonrasına kadar tamamlanmasa da, ulusal örgütlenme ve gelecekteki hedeflerin tanımlanmasına yönelik ilk önemli adımlar, Arnavutluk hariç bütün uluslar tarafından 19. yüzyıl sonunda atıldı. Bundan dolayı 20. yüzyıldaki temel meseleler, toprak birliğinin tamamlanması ile iç ekonomik ve siyasi gelişim olacaktı. Büyük güçlerin müdahalesi ve uluslar arasındaki rekabet gibi sorunlar önceki dönemde olduğu gibi devam etti.Bu cilt, öncelikle 20. yüzyılla ilgilenen okuyucular için yazılmış bir giriş bölümüyle başlamaktadır; bununla birlikte önceki yüzyıllara ilişkin olgulara dayalı bu incelemenin önceki cildin özetlenerek gözden geçirilmesini isteyenlere de hitap edeceği umulmaktadır. Seçilen materyal sonraki bölümlere bir temel teşkil etmesi bakımından gereklidir.Önceki cilt gibi bu cilt de, 1972de Bilim Dernekleri Amerikan Konseyinin (ACLS) Doğu Avrupa Ortak Komitesi ve Sosyal Bilim Araştırma Konseyi tarafından Doğu Avrupa tarihlerinin temin edilmesi için düzenlenen bir programın parçası olarak hazırlandı. Washington Üniversitesinden Profesör Peter F. Sugar, ilk teklifi hazırlayan özel komitenin başkanıydı; Wisconsin Üniversitesinden Profesör Michael B. Petrovich denetim kurulu başkanıydı ve sonraki örgütlenmeden s... tümünü göster