Balkanlarda Tanzimat: Midhat Paşa'nın Tuna Vilayeti Valiliği (1864-1868)

Tanzimat reformları ilk olarak devletin merkezine odaklanmış, ancak 186Olı yıllarda taşraya uygulanmaya başlanmıştı. Bu süreçte milliyetçi hareketlerin doruk noktasına ulaştığı, sayıları gittikçe artan muhacirlerin büyük bir sorun haline geldiği ve farklı dini ve etnik gruplar arasında gerginlğin yaşandığı Tuna bölgesine öncelik verilmişti. Yenilikler bu pilot bölgede uygulanacak ve başarılı olması halinde diğer vilâyetlere de taşınacaktı. Midhat Paşa ise Osmanlı Devletindeki bu yeni zihniyeti temsil eden bir vali olarak bu görevi üstlenmişti. Rusyanın sistematik olarak yürüttüğü Panslavist politikalara karşı bir önlem olarak da düşünülen bu reformlar, Tuna bölgesini Midhat Paşa ile İstanbulda bulanan Rus Büyükelçi N.P. İgnatiew arasında adeta bir satranç tahtası haline getirmişti. Bu konu Rus, Bulgar, Türk ve Batılı tarihçiler tarafından farklı yönlerine vurgu yapılarak değişik şekillerde ele alınmıştır. Mesela, Türk tarih yazıcılığında büyük bir başarı olarak gösterilen yol-köprü projesini, Rus ve Bulgar araştırmacılar halkın üzerine yüklenen haksız bir işgücü, Batılı akademisyenler ise Osmanlı Devletindeki modernleşme hareketinin bir parçası olarak aktarmaktadır. Balkanlarda Tanzimat: Midhat Paşanın Tuna Vilâyeti Valiliği 1864-1868 ise bu farklı bakış açılarını sunarak, ilgili arşiv belgeleri ışığında konuyu analiz etmektedir.

Tanzimat reformları ilk olarak devletin merkezine odaklanmış, ancak 186Olı yıllarda taşraya uygulanmaya başlanmıştı. Bu süreçte milliyetçi hareketlerin doruk noktasına ulaştığı, sayıları gittikçe artan muhacirlerin büyük bir sorun haline geldiği ve farklı dini ve etnik gruplar arasında gerginlğin yaşandığı Tuna bölgesine öncelik verilmişti. Yenilikler bu pilot bölgede uygulanacak ve başarılı olması halinde diğer vilâyetlere de taşınacaktı. Midhat Paşa ise Osmanlı Devletindeki bu yeni zihniyeti temsil eden bir vali olarak bu görevi üstlenmişti. Rusyanın sistematik olarak yürüttüğü Panslavist politikalara karşı bir önlem olarak da düşünülen bu reformlar, Tuna bölgesini Midhat Paşa ile İstanbulda bulanan Rus Büyükelçi N.P. İgnatiew arasında adeta bir satranç tahtası haline getirmişti. Bu konu Rus, Bulgar, Türk ve Batılı tarihçiler tarafından farklı yönlerine vurgu yapılarak değişik şekillerde ele alınmıştır. Mesela, Türk tarih yazıcılığında büyük bir başarı olarak gösterilen yol-köprü projesini, Rus ve Bulgar araştırmacılar halkın üzerine yüklenen haksız bir işgücü, Batılı akademisyenler ise Osmanlı Devletindeki modernleşme hareketinin bir parçası olarak aktarmaktadır. Balkanlarda Tanzimat: Midhat Paşanın Tuna Vilâyeti Valiliği 1864-1868 ise bu farklı bakış açılarını sunarak, ilgili arşiv belgeleri ışığında konuyu analiz etmektedir.