Bizans`ın Gizli Tarihi

Bizans tarihi yazarlar için tükenmez bir konu kaynağı gibidir. Bu tarihin entrikalarla, savaşlarla, iktidar kavgalarıyla, kanlı dalaverelerle dolu olduğu kuşkusuz. Ama bizleri Bizans tarihine saydam bir biçimde götüren tek tarihçi olarak Prokopiusu görüyoruz. Bizans tarihinin en görkemli döneminde İmparator Justinianus ile İmparatoriçe Teodora zamanında yaşayan Prokopius hem resmi saray tarihçisi olarak hem de önemli görevlerde bulunarak Bizanstaki her olayın iç yüzüne tanıklık etti. Ölümünden sonra açıklanmak üzere kaleme aldığı Gizli Tarih herhalde gelmiş geçmiş tarihlerin en ilgincinden biri olmalıdır. Sonuçta olanca saydamlığıyla Bizans İmparatorluğu içinde olan bitenleri apaçık öğrenebiliyoruz. Yazar kitabın önsözünde Gizli Tarihini hazırlarken çok güçlük çektiğini belirtiyor ve şöyle söylüyor: Justinianus ile Teodaora gibi anlatılması güç ve son derece şaşırtıcı kişileri ve yaşadıkları hayatı incelemeye kalkınca korkudan dişlerim zangırdıyor. Ama gene de Prokopius yasadışı baskıları, arkasındaki casus sürülerini, her an ölümle karşı karşıya kalmak korkusunu bir yana bırakıyor ve Gizli Tarihini yazıyor. Böylece örnek bir tarihçinin bulunmaz bir yapıtına kavuşuyoruz.

Bizans tarihi yazarlar için tükenmez bir konu kaynağı gibidir. Bu tarihin entrikalarla, savaşlarla, iktidar kavgalarıyla, kanlı dalaverelerle dolu olduğu kuşkusuz. Ama bizleri Bizans tarihine saydam bir biçimde götüren tek tarihçi olarak Prokopiusu görüyoruz. Bizans tarihinin en görkemli döneminde İmparator Justinianus ile İmparatoriçe Teodora zamanında yaşayan Prokopius hem resmi saray tarihçisi olarak hem de önemli görevlerde bulunarak Bizanstaki her olayın iç yüzüne tanıklık etti. Ölümünden sonra açıklanmak üzere kaleme aldığı Gizli Tarih herhalde gelmiş geçmiş tarihlerin en ilgincinden biri olmalıdır. Sonuçta olanca saydamlığıyla Bizans İmparatorluğu içinde olan bitenleri apaçık öğrenebiliyoruz. Yazar kitabın önsözünde Gizli Tarihini hazırlarken çok güçlük çektiğini belirtiyor ve şöyle söylüyor: Justinianus ile Teodaora gibi anlatılması güç ve son derece şaşırtıcı kişileri ve yaşadıkları hayatı incelemeye kalkınca korkudan dişlerim zangırdıyor. Ama gene de Prokopius yasadışı baskıları, arkasındaki casus sürülerini, her an ölümle karşı karşıya kalmak korkusunu bir yana bırakıyor ve Gizli Tarihini yazıyor. Böylece örnek bir tarihçinin bulunmaz bir yapıtına kavuşuyoruz.