Kitabın ana teması Türk milliyetçiliği ve bunun meseleleridir. Bu meyanda Türk dili, kültürü, sanatı, müesseseleri (ordu, devlet, cami, üniversite), sanayileşmenin boyutları, köyün kalkınması, Türkiyede var olan veya dışardan gelen ideolojilerin durumları, aydın-halk ilişkisi, medeniyet anlayışları, dinin yeri ve önemi, demokrasi, felsefe-sanat meseleleri, gençlik konusu, eğitim davası, ilim anlayışı, millî sanat, millî edebiyat, öğretmenin yeri ve fonksiyonları gibi konularda kaleme alınan denemeler aynı zamanda M. Kaplanın fikir dünyasını aydınlatıyor.
Kitabın ana teması Türk milliyetçiliği ve bunun meseleleridir. Bu meyanda Türk dili, kültürü, sanatı, müesseseleri (ordu, devlet, cami, üniversite), sanayileşmenin boyutları, köyün kalkınması, Türkiyede var olan veya dışardan gelen ideolojilerin durumları, aydın-halk ilişkisi, medeniyet anlayışları, dinin yeri ve önemi, demokrasi, felsefe-sanat meseleleri, gençlik konusu, eğitim davası, ilim anlayışı, millî sanat, millî edebiyat, öğretmenin yeri ve fonksiyonları gibi konularda kaleme alınan denemeler aynı zamanda M. Kaplanın fikir dünyasını aydınlatıyor.