Doğu Malı Batı Sanatı İslam Ülkeleriyle Ticaret ve İtalyan Sanatı 1300-1600

Akdeniz ticaretiyle Doğudan gelen lüks mallar, İtalyan sanatı üzerinde güçlü ve sürekli bir etki yarattı. İslam ülkelerinden gelen motifler İtalyan dokumalarını, seramiklerini ve cam eşyalarını süslemeye başladı. Ressamlar eserlerine Doğudan gelen halı ve seramiklerle, Arapça izlenimini veren yazılar yerleştirmeye başladılar. Bizans imparatoru VIII. İoannis Paleologosun 1438de Ferraradaki Doğu ve Batı Kiliseleri Konsilinin açılış toplantısında giydiği cüppenin, Pisanello tarafından yapılan çiziminde imparatorun sırtındaki giysinin şeritli kenar baskısı süslemesi, kağıdın üst tarafında ayrıntılı olarak çizilidir. Pisanellonun bir parça yanlış kopya ettiği Arap yazısına göre giysi Memluk sultanı el Melikül-Müeyyed Şeyh el-Mahmûdî için yapılmıştır. Bununla birlikte imparator giysiyi muhtemelen, konsilden hemen önce kendisine bir mektup ve hediyeler göndermiş olan Sultan Barsbaydan almıştı. İtalyan zanaatkârlar 14. ve 15. yüzyılda İslam ülkelerinden ve Asyadan gelen lüks mallardan ilham alarak, Doğu pazarlarıyla rekabet edebilen araç-gereçler ve eşyalar üretmeye başladılar. Süsleme sanatları bu sayede çeşitlendi; dokuma, seramik, cam, deri mamulleri, lake ve pirinç eşyalarda müthiş bir ilerleme görüldü. Bu lüks eşyalar bir süre sonra İtalyan Rönesansı tarzında yapılmaya başlanırken, İtalyanlar Osmanlı İmparatorluğundan, hatta Çinden getirilen sanat objelerini toplamayı, taklit etmeyi, kendi zevklerine uydurmayı sürdürdüler. İtalyan zanaatkârlar zamanla üretim kalitesi ve maliyetinde, daha önce ilham aldıkları Doğulu zanaatkârları geçmeye başladılar ve bu sefer mallar ters yöne, Batıdan Doğuya doğru akmaya başladı. Örneğin elçi Marcantoniodan Duka Pietro Loredana gönderilen 11 Haziran 1569 tarihli bir yazı, Sadrazam Sokollu Mehmed Paşanın yapım halindeki bir camisi için dokuz yüz kandil siparişini içeriyordu. Doktorasını Harvard Üniversitesinde Rönesans sanatı üzerine yapmış olan değerli bilim insanı Rosamond E. Mack Rönesansa yepyeni bir ışık tutuyor ve dönemin dekoratif sanatları hakkında başka hiçbir kaynakta rastlanmayacak kadar zengin, kapsamlı bir sentez sunuyor.

Akdeniz ticaretiyle Doğudan gelen lüks mallar, İtalyan sanatı üzerinde güçlü ve sürekli bir etki yarattı. İslam ülkelerinden gelen motifler İtalyan dokumalarını, seramiklerini ve cam eşyalarını süslemeye başladı. Ressamlar eserlerine Doğudan gelen halı ve seramiklerle, Arapça izlenimini veren yazılar yerleştirmeye başladılar. Bizans imparatoru VIII. İoannis Paleologosun 1438de Ferraradaki Doğu ve Batı Kiliseleri Konsilinin açılış toplantısında giydiği cüppenin, Pisanello tarafından yapılan çiziminde imparatorun sırtındaki giysinin şeritli kenar baskısı süslemesi, kağıdın üst tarafında ayrıntılı olarak çizilidir. Pisanellonun bir parça yanlış kopya ettiği Arap yazısına göre giysi Memluk sultanı el Melikül-Müeyyed Şeyh el-Mahmûdî için yapılmıştır. Bununla birlikte imparator giysiyi muhtemelen, konsilden hemen önce kendisine bir mektup ve hediyeler göndermiş olan Sultan Barsbaydan almıştı. İtalyan zanaatkârlar 14. ve 15. yüzyılda İslam ülkelerinden ve Asyadan gelen lüks mallardan ilham alarak, Doğu pazarlarıyla rekabet edebilen araç-gereçler ve eşyalar üretmeye başladılar. Süsleme sanatları bu sayede çeşitlendi; dokuma, seramik, cam, deri mamulleri, lake ve pirinç eşyalarda müthiş bir ilerleme görüldü. Bu lüks eşyalar bir süre sonra İtalyan Rönesansı tarzında yapılmaya başlanırken, İtalyanlar Osmanlı İmparatorluğundan, hatta Çinden getirilen sanat objelerini toplamayı, taklit etmeyi, kendi zevklerine uydurmayı sürdürdüler. İtalyan zanaatkârlar zamanla üretim kalitesi ve maliyeti... tümünü göster