Dünya Tarihinde Türkler

Türkler dilleriyle, kültür ve tarihlerindeki bazı ortak unsurlarla tanımlanabilen, bunun dışındaysa insanı şaşırtacak kadar farklı özellikler gösteren bir halklar grubudur. Uygarlık açısından, zaman içinde derin dönüşümler geçirmişlerdir. Herhangi bir dönemde, şu ya da bu yabancı grubun onları pek de uygar görmediği olmuştur. Böyle algılanmaları, tarihsel olarak göçebe bir yaşam sürdürmelerinden kaynaklanır. Bir anlamda, Türkler Avrasya boyunca göçerken uygarlıklar arasında da göçmüşler, ama bu süreçte kimliklerini korumuşlardır. Ayrıca, çok uzun dönemler boyunca belirli bir uygarlığı benimseyip o uygarlığın gelişmesine katkıda bulunabileceklerini de göstermişlerdir. İki bin yıl boyunca Avrasya da yayılmalarının tarihi, bugünkü uygarlıklar çatışması tartışmalarından çok önce başlamış olsa da, büyük ve farklılık gösteren bir grup halkın zaman ve mekânda kimliğini ortaya koyması, dönüştürmesi ve yansıtması sürecine yararlı bir ışık tutabilir. Tarihçi Carter Vaughn Findley mecaz olarak Türk halılarını kullanarak Türk halklarının ortaya çıkışını, kurdukları ilk devletleri, Müslümanlığı kabul ederek ilk büyük dönüşümlerini gerçekleştirmelerini, Selçuklu, Moğol, Timur, Safevi, Mugal ve Osmanlı imparatorluklarını anlatıyor. Sonra modernlikle karşılaşıyor Türk halkları ve ikinci büyük dönüşümlerini geçiriyorlar. Yirmi birinci yüzyılda ise Türk halklarının dünyası, Türkiye Cumhuriyeti, Sovyet sonrası beş Türki cumhuriyet, Avrasya boyunca görülen toplumlar ve dünyanın dört bir köşesine dağılmış bir diyaspora manzarası gösteriyor. Carter Vaughn Findley, Ohio State Universityde tarih profesörü. Birçok kitap ve makalesinden Kalemiyeden Mülkiyeye: Osmanlı Memurlarının Toplumsal Tarihi, Ahmed Midhat Efendi Avrupada Türkçede de yayınlanmıştır. Dünya Tarih Derneği ile Türk Araştırmaları Derneğinin eski başkanıdır. Türkiye Bilimler Akademisi Onur Üyesidir.

Türkler dilleriyle, kültür ve tarihlerindeki bazı ortak unsurlarla tanımlanabilen, bunun dışındaysa insanı şaşırtacak kadar farklı özellikler gösteren bir halklar grubudur. Uygarlık açısından, zaman içinde derin dönüşümler geçirmişlerdir. Herhangi bir dönemde, şu ya da bu yabancı grubun onları pek de uygar görmediği olmuştur. Böyle algılanmaları, tarihsel olarak göçebe bir yaşam sürdürmelerinden kaynaklanır. Bir anlamda, Türkler Avrasya boyunca göçerken uygarlıklar arasında da göçmüşler, ama bu süreçte kimliklerini korumuşlardır. Ayrıca, çok uzun dönemler boyunca belirli bir uygarlığı benimseyip o uygarlığın gelişmesine katkıda bulunabileceklerini de göstermişlerdir. İki bin yıl boyunca Avrasya da yayılmalarının tarihi, bugünkü uygarlıklar çatışması tartışmalarından çok önce başlamış olsa da, büyük ve farklılık gösteren bir grup halkın zaman ve mekânda kimliğini ortaya koyması, dönüştürmesi ve yansıtması sürecine yararlı bir ışık tutabilir. Tarihçi Carter Vaughn Findley mecaz olarak Türk halılarını kullanarak Türk halklarının ortaya çıkışını, kurdukları ilk devletleri, Müslümanlığı kabul ederek ilk büyük dönüşümlerini gerçekleştirmelerini, Selçuklu, Moğol, Timur, Safevi, Mugal ve Osmanlı imparatorluklarını anlatıyor. Sonra modernlikle karşılaşıyor Türk halkları ve ikinci büyük dönüşümlerini geçiriyorlar. Yirmi birinci yüzyılda ise Türk halklarının dünyası, Türkiye Cumhuriyeti, Sovyet sonrası beş Türki cumhuriyet, Avrasya boyunca görülen toplumlar ve dünyanın dört bir köşesine... tümünü göster