Haricilik Mezhebinin Doğuşu Bağlamında Din Siyaset İlişkisi

Hâricîlik İslâm Tarihinin ilk dönemlerindeki etkisini zamanla kaybederek -İbâdiyye fırkasının halen mevcut olduğu- Umân, Zengibar ve Cezayirin bazı yerleri dışında varlıkları ortadan kalkmış bir mezheptir. Bununla birlikte Hâricîlerin görüşlerine benzer yada paralel görüşler savunan, onlarla aynı yöntemi kullanan çağdaş,İslâmî hareketler bulunmaktadır. Bu hareketlerin, Hâricîlerle aynı yada benzer sonuçlara ulaşmaları da zaman zaman karşılaşılan bir durumdur. Batılı bazı yazarlar, Hâricîlerin görüşleriyle günümüzdeki kimi radikal İslâmcı grupların görüşleri arasındaki paralelliğe dayanarak radikal hareketlerin doğuşunu İslâma bağlama eğilimindedirler. Oysa her dinin bağlıları arasında radikal yorumlara sahip grupların mevcudiyeti, inkârı mümkün olmayan bilimsel bir tespittir. Bizce ilk Hâricîler ile günümüzdeki bazı gruplar arasında mevcut olan fikir benzerliklerinin nedenlerini, ortaya çıktıkları vasatlarda aramak daha uygundur. Bu sebeple günümüzdeki bazı hareketleri doğru bir şekilde anlayıp yorumlama gereksinimi, Hâricîlik mezhebinin incelenmesini daha da önemli hale getirmektedir.

Hâricîlik İslâm Tarihinin ilk dönemlerindeki etkisini zamanla kaybederek -İbâdiyye fırkasının halen mevcut olduğu- Umân, Zengibar ve Cezayirin bazı yerleri dışında varlıkları ortadan kalkmış bir mezheptir. Bununla birlikte Hâricîlerin görüşlerine benzer yada paralel görüşler savunan, onlarla aynı yöntemi kullanan çağdaş,İslâmî hareketler bulunmaktadır. Bu hareketlerin, Hâricîlerle aynı yada benzer sonuçlara ulaşmaları da zaman zaman karşılaşılan bir durumdur. Batılı bazı yazarlar, Hâricîlerin görüşleriyle günümüzdeki kimi radikal İslâmcı grupların görüşleri arasındaki paralelliğe dayanarak radikal hareketlerin doğuşunu İslâma bağlama eğilimindedirler. Oysa her dinin bağlıları arasında radikal yorumlara sahip grupların mevcudiyeti, inkârı mümkün olmayan bilimsel bir tespittir. Bizce ilk Hâricîler ile günümüzdeki bazı gruplar arasında mevcut olan fikir benzerliklerinin nedenlerini, ortaya çıktıkları vasatlarda aramak daha uygundur. Bu sebeple günümüzdeki bazı hareketleri doğru bir şekilde anlayıp yorumlama gereksinimi, Hâricîlik mezhebinin incelenmesini daha da önemli hale getirmektedir.