Hilafet Risaleleri 5. Cilt - Cumhuriyet Devri

Hilafet Risâlelerinin 5. cildi, 1920-1922 yılları arasında telif edilmiş-basılmış sekiz risâleden ve aynı yıllarda yayınlanmış, ikisi metin içinde, beşi sonda olmak üzere yedi ek metinden oluşmaktadır. Bu ciltteki metinlerin birkaç hususiyeti var. En başta Milli Mücadele sırasında ve Cumhuriyetin kuruluş yılları içerisinde yazılmış ve basılmış olmaları zikredilmelidir. Hilafetçi ve ittihad-ı İslâmcı bir söylemle yola çıkan Milli Mücadele hareketi, 1922 yılı sonlarına, Lozan Konferansı arifesine gelindiğinde bu söylemden dikkatli bir şekilde uzaklaşmaya başlayacak, daha sonraki ciltlerde görüleceği üzere giderek tamamen kopacaktır. Sultan Vahdettinin İngiliz kuvvetlerine sığınması ve firarı, Mecliste hilafetle saltanatın birbirinden ayrılması, bir başka ifade ile hilafetin iktidarsız bırakılması, yeni halifenin Meclis tarafından seçilmesi ve tahdit edilmesi bu cildin hareketli ve halen tam olarak aydınlatılamamış tarafları olan konularıdır.Metinlerin ikinci hususiyeti bu yıllarda Hint Hilafet Hareketine mensup müelliflerin eserlerinde görülen ciddi artıştır. I. Cihan Harbi sonrası şartlarda Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında bir uzlaşma arayan Hindistanlı Müslüman aydınlar Osmanlı hilafetine verdikleri desteği artırarak sürdürecek ve İngiltere başta olmak üzere Avrupa kamuoyunu etkilemek için eserlerini Urducanın yanısıra İngilizce de neşredeceklerdir.Üçüncü olarak bu ciltte yer alan Reşid Rızanın eserinden bahsedilmelidir. Afgani-Abduh çizgisinin sadık takipçilerinden Osmanlı vatandaşı Reşid Rızanın, Osmanlı hilafeti ve Ankara hükümetinin tasarrufları konusundaki fikirlerini takip etmek, okuyuculara çağdaş İslâm düşüncesinin genel seyri kadar bu düşünceye katkıda bulunmuş zevatın nazarî taraflarının derinliği, İslâm tarih tecrübesine bakışları ve uluslararası siyasî gidişi yorumlama kapasiteleri konusunda da birçok ipucu verecektir. (Reşid Rızanın bu mühim ve hacimli eserini tercüme etme zahmetine katlanmayı, vazifesini yerine getirme babında yeterli kabul etmeyip benim arzum üzerine hem eseri tahlil ederek hem de Reşid Rızanın hilafetle ilgili bütün makalelerini kronolojik ve açıklamalı bir liste halinde sunarak emek mahsulü bir Giriş metni yazan meslektaşım Suat Mertoğlu için ne desem azdır. Sağ olsun. Bu tercüme ve ön çalışmanın ilerde hacimli bir esere dönüşmesi halisane ortak temennilerimizden biridir). Teşekkür listemiz de bir taraftan kabarıyor. Yardım ve katkılarına yeni mazhar olduğumuz İbrahim Kalın, Emin Nedret İşli, Cemil Aydın ve Ali Adem Yörük arkadaşlarıma müteşekkirim.Benim arzum üzerine başından itibaren bu projenin sekreterliğini samimi gayretleriyle ve başarıyla yürüten talebem Nergiz Yılmaz Aydoğdu hanımefendi, 4. cildin basılmasının ardından, çoluk-çocuk sahibi olmak ve doktorasına yoğunlaşmak gibi benim de haklı bulduğum sebeplerle görevinden affını talep etti. Gerekçeleri yerinde olduğu için talebi kabule mazhar oldu. Aslında 4. ciltten sonraki ciltlerde neşredilecek fakat ön hazırlıkları daha önce yapılmış risâlelerin bir kısmında da onun görünen-görünmeyen emekleri, katkıları, hatıraları bulunmaktadır. Kendilerine hem şahsım hem de bu külliyattan yararlanan/yararlanacak olan okuyucularımız adına teşekkür ediyorum; yeni çalışmaları ve meşgaleleri gönlünce, hayırlı ve bereketli olsun.Gayret bizden, tevfik Allahtandır, tenkit ve tekmile de sizden olsun.

Hilafet Risâlelerinin 5. cildi, 1920-1922 yılları arasında telif edilmiş-basılmış sekiz risâleden ve aynı yıllarda yayınlanmış, ikisi metin içinde, beşi sonda olmak üzere yedi ek metinden oluşmaktadır. Bu ciltteki metinlerin birkaç hususiyeti var. En başta Milli Mücadele sırasında ve Cumhuriyetin kuruluş yılları içerisinde yazılmış ve basılmış olmaları zikredilmelidir. Hilafetçi ve ittihad-ı İslâmcı bir söylemle yola çıkan Milli Mücadele hareketi, 1922 yılı sonlarına, Lozan Konferansı arifesine gelindiğinde bu söylemden dikkatli bir şekilde uzaklaşmaya başlayacak, daha sonraki ciltlerde görüleceği üzere giderek tamamen kopacaktır. Sultan Vahdettinin İngiliz kuvvetlerine sığınması ve firarı, Mecliste hilafetle saltanatın birbirinden ayrılması, bir başka ifade ile hilafetin iktidarsız bırakılması, yeni halifenin Meclis tarafından seçilmesi ve tahdit edilmesi bu cildin hareketli ve halen tam olarak aydınlatılamamış tarafları olan konularıdır.Metinlerin ikinci hususiyeti bu yıllarda Hint Hilafet Hareketine mensup müelliflerin eserlerinde görülen ciddi artıştır. I. Cihan Harbi sonrası şartlarda Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında bir uzlaşma arayan Hindistanlı Müslüman aydınlar Osmanlı hilafetine verdikleri desteği artırarak sürdürecek ve İngiltere başta olmak üzere Avrupa kamuoyunu etkilemek için eserlerini Urducanın yanısıra İngilizce de neşredeceklerdir.Üçüncü olarak bu ciltte yer alan Reşid Rızanın eserinden bahsedilmelidir. Afgani-Abduh çizgisinin sadık takipçilerinden Osm... tümünü göster