İsrafil`in Sur`u

Şiiri yaşamın, insanın ve düşüncenin sorgulanmasının temel aracı olmaktan çıkararak imgelem ve düşlemin içeriksel yumuşatılmasının aracı haline getirmeye çalışan olumlayıcı ve eklemlenici anlayışa açık bir saldırı Opera. (A.O.) Opera: Kriptografik bir şiir-metin... E. B. yazdı, Ahmet Oktay çözümlüyor. İsrafilin Suru: Operayla birlikte kültürlerarası ve metinlerarası bir yolculuk. TADIMLIKDaha önce vurguladığım gibi, Batur zaman-ötesi evrensel imgelerden biri olarak şehveti de sorunsal ediniyor ve onu özellikle fücur düzleminde dillendiriyor: Bendim tohumlayan/kızkardeşlerinden/yanlış çocuklarını (s. 20). Bu dizelerin göndermelerini birkaç düzlemde saptamak olası elbet. Örneğin Mısır tanrılarından Osiris kızkardeşi İsis ile evlenir. Tevratta daha ayrıntılı bir olay anılır: Davud Peygamberin oğullarından Ammon kızkardeşi Tamara âşık olur ve ona tasallut eder (II. Samuel, XIII, 1-3 ve 11-14). Sözlük bölümünde, Baturun kimi imge ve simgeleri aracılığıyla yaptığı bu göndermeleri daha ayrıntılı biçimde göstermeye çalışacağım. Daha Operanın başlarında karşılaştığımız bu imgeler farklı görüntüler aracılığıyla yinelenir: Çağdan çağa dönüp tohumluyordum/kendi kanımdan torunları (s. 36). İnsanlığın en ilk suçlarına gönderiyor bizi Batur. Tevrat ve Kuranda göndermeler vardır. Ama daha eski metinlerde de bulabiliriz bunları. Örneğin Hindu mitolojisinde yaradalışın kökenine yerleştirilmektedir fücur olayı. Rg Vedada şu betimlemelere yer verilmektedir: Usanmaz organını kzının içinden geri çekti. Tanrı şehvetini kendi kızında doyurdu. Bu birleşmeden evrenin oluşumuna yol alınır. Antik Yunan kozmogonosinde de rastlanır bu olguya ve dişil düzlemde: Toprak Tanrıça Gaia kendi kendisine doğurma (parthenogenesis) ilkesi doğrultusunda Uranosu (Gökü) yaratır. Hesiodos anlatıyor: Sonra sarmaşıp kucaklaşıp Uranosla/Doğurdu derin anaforlu Okeanusu. İlk suçlardan başka biri baba ve kardeş katilliğidir: Bendim öldüren/herkesin önünde atasını (s. 20). İlk baba katilliği olaylarından biri ve en ünlenmişi Oidipus öyküsüdür. Thebai Kralı Laios, yeni doğan oğlu Oidipusun kendisini öldüreceğinin Tanrı Apollon tarafından haber verilmesi üzerine çocuğu bir uçuruma attırır. Ama ölmeyen çocuk, başından burada anlatmam gerekmeyen olaylardan sonra bilmeden babasını öldürür ve annesi olduğunu bilmediği İokaste ile evlenir, bunları öğrenince de gözlerini kör eder. Karşıtı da söz konusudur ata katilliğin: Euripides ile Aiskhylosun doğrudan, Sophoklesin ise Elektra tragedyasında dolaylı yoldan ele aldıkları Orestes de, iktidar savaşları dolayısıyla annesi Klytaimnestrayı öldürür. Kardeş katilliğinin ilk örneklerinden biri Tevrattaki Habil ve Kabil (Kain)dir. Ademin büyük oğlu Kabil kardeşini kıskanır ve onu öldürür: Kain, kardeşi Habile karşı kalktı ve onu öldürdü (Tekvin, IV, 1-15). Örnekleri çoğaltmak mümkün elbet. Baba-kız ve kardeş fücurunun en popüler figürlerinden Papa Aleksandr/Cesar ve Lucressia Borjiya olduğu hemen anımsatılabilir. Enis Baturun tarihsel ve kültürel anlamlama amacı ve çerçevesi gözönünde bulundurulduğunda ilk suçların kendi coğrafyamız içinde de irdelenmesi gerekeceği kendiliğinden ortaya çıkar. Konuyu fazla esnekleştirmemek amacıyla sadece Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bir iki kısa değinme yapacağım. Osmanlıda patricide (baba katli), fratricide (kardeş katli) filicide (oğul katli) hem yaygındır hem yasallaşmış olarak vardır. Bir iki örnek vermek gerekirse: Murad I Kardeşi İbrahimi (1360), Bayezid I kardeşi Yakupu (1389), Mehmet II (Fatih) iki kardeşi Ahmet ve Orhanı (1451), Selim I oğlu Abdullahı (1514), Süleyman I oğulları Mustafa (1553) ve Bayezidi (1561), Murad III dört kardeşini (1574), Mehmet III ise oğlu (1597, 1603) ile 14 kardeşini (1595), Mehmet IV babası İbrahimi (1648) öldürtmüştür vb.

Şiiri yaşamın, insanın ve düşüncenin sorgulanmasının temel aracı olmaktan çıkararak imgelem ve düşlemin içeriksel yumuşatılmasının aracı haline getirmeye çalışan olumlayıcı ve eklemlenici anlayışa açık bir saldırı Opera. (A.O.) Opera: Kriptografik bir şiir-metin... E. B. yazdı, Ahmet Oktay çözümlüyor. İsrafilin Suru: Operayla birlikte kültürlerarası ve metinlerarası bir yolculuk. TADIMLIKDaha önce vurguladığım gibi, Batur zaman-ötesi evrensel imgelerden biri olarak şehveti de sorunsal ediniyor ve onu özellikle fücur düzleminde dillendiriyor: Bendim tohumlayan/kızkardeşlerinden/yanlış çocuklarını (s. 20). Bu dizelerin göndermelerini birkaç düzlemde saptamak olası elbet. Örneğin Mısır tanrılarından Osiris kızkardeşi İsis ile evlenir. Tevratta daha ayrıntılı bir olay anılır: Davud Peygamberin oğullarından Ammon kızkardeşi Tamara âşık olur ve ona tasallut eder (II. Samuel, XIII, 1-3 ve 11-14). Sözlük bölümünde, Baturun kimi imge ve simgeleri aracılığıyla yaptığı bu göndermeleri daha ayrıntılı biçimde göstermeye çalışacağım. Daha Operanın başlarında karşılaştığımız bu imgeler farklı görüntüler aracılığıyla yinelenir: Çağdan çağa dönüp tohumluyordum/kendi kanımdan torunları (s. 36). İnsanlığın en ilk suçlarına gönderiyor bizi Batur. Tevrat ve Kuranda göndermeler vardır. Ama daha eski metinlerde de bulabiliriz bunları. Örneğin Hindu mitolojisinde yaradalışın kökenine yerleştirilmektedir fücur olayı. Rg Vedada şu betimlemelere yer verilmektedir: Usanmaz organını kzının içinden ge... tümünü göster