Örgütsel Araştırmalarda Anket Yöntemi

Bu kitabın amacı anket yöntemini ve örgütlerdeki kullanımını mümkün olduğunca örneklerle zenginleştirerek açıklamaktır. Anket yönteminin örgütsel araştırmalarda çok sık başvurulan bir yöntem olması ve bu konu ile ilgili yayınlanmış eserlerin azlığı kitabın ortaya çıkışına neden olan faktörler arasındadır. Üniversite lisans ve lisansüstü öğrencilerine olduğu kadar işletmelerinde araştırma düzenlemek isteyen insan kaynakları çalışanlarına da yararlı bilgiler aktarılacağı umulmaktadır.

Toplam sekiz bölümden meydana gelen bu kitapta ilk olarak anket yönteminin doğasına ilişkin açıklamalar yapılıp, örgütsel araştırmaların özellikleri incelenmiştir. Bu bilgilerle belli ölçülerde araştırmacıyı bekleyen zorluklar ve çözümlemesi gereken problemlerin kısaca tanıtılması hedeflenmiştir.

İkinci bölümde anket araştırması türleri, veri toplama teknikleri (posta, telefon, yüzyüze görüşme ve internet) ve araştırma tasarımlarına yer verilmektedir. Veri toplama tekniklerinin yararları ve sınırlılıklarının gözden geçirilmesinin anket araştırmacısının veri toplama tekniğinin seçimini kolaylaştıracağı düşünülmüştür.

Üçüncü bölümde, bir anket soru formunun içinde yer alacak çeşitli soru türlerine ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Açık ve kapalı uçlu sorular arasındaki farklılıklar ve kullanılmalarının daha uygun olduğu durumlar, kapalı uçlu soru türleri (sınıflayıcı türde ölçüm yapan sorular, dercelendirme ölçekleri, likert tarzı ölçekler, zıt anlam ölçekleri, sıralayıcı ölçekler ve thurstone ölçekleri) örneklerle açıklanmıştır. Bu bölüm ön sayfa mektubu ve yönerglerin açıklamasına ve sayfanın kullanımına ilişkin bilgiler de içermektedir.

Dördüncü bölümde, ölçüm araçlarının taşıması gereken özelliklerden güvenilirlik ve çeşitli hesaplama teknikleri, basitten karmaşığa geçerlilik türleri açıklanmıştır. Standardizaton ve normatizasyon süreci de kısaca incelenmiştir.

Örneklem alma teknikleri beşinci bölümde incelenmiştir. Olasılıklı ve olasılıklı olmayan olarak iki gruba ayrılan örneklem alma türleri aşama aşama açıklanarak uygulmacılara yararlı bir rehber görevini görmesi hedeflenmiştir.

Anket araştırmaları bazen araştırmacının kendisinin soruları örneklem grubuna sormasını gerektirir. Anket araştırmalarında yüzyüze görüşme tekniğini daha verimli ve etkili hale getirmenin çeşitli yolları altıncı bölümde görüşmecinin özellikleri, görüşme sürecinden önce görüşmecinin yapması gerekenler ve görüşme süreci göz önüne alınarak anlatılmıştır. Bu bölüm okuyucuya görüşmeye alınan kişi ile sıcak bir iletişim kurmanın ama aynı zamanda doğru bilgiyi ondan elde etmenin yollarını göstermeyi amaçlamaktadır.

Araştırma verileri toplandıktan sonra analiz edilmeleri gerekir. Verilerin kodlanarak bir bilgisayar veri analiz programı için uygun hale getirilmelidir. Verileri toplarken ne tür soruların kullanıldığı, başka bir deyişle değişkenlerin ölçüm düzeyi veri analizini büyük ölçüde etkiler. Hangi istatistiksel analiz tekniğinin seçileceğini belirlemede rolü olan ve istatistiksel yorumu etkileyen faktörler ele alınarak incelenmiştir.

Son bölümde yapılan araştırmanın nasıl raporlanması gerektiğine ilişkin noktalar özetlenmiştir. Raporlama bilimsel dergiler için veya işletmeye sunmak amacıyla gerçekleştirilebilir. Ne amaçla olursa olsun araştırma işi raporlama olmadan sonuçlanmaz. Bu bölüm raporların hazırlanışına ilişkin biçimsel kurallar ile okunabilirliğini ve anlaşılabilirliğini arttıracak özellikler üzerine yoğunlaşmıştır.

Yrd. Doç. Dr. Pınar ÜNSAL
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü
(Alıntıdır.)

Bu kitabın amacı anket yöntemini ve örgütlerdeki kullanımını mümkün olduğunca örneklerle zenginleştirerek açıklamaktır. Anket yönteminin örgütsel araştırmalarda çok sık başvurulan bir yöntem olması ve bu konu ile ilgili yayınlanmış eserlerin azlığı kitabın ortaya çıkışına neden olan faktörler arasındadır. Üniversite lisans ve lisansüstü öğrencilerine olduğu kadar işletmelerinde araştırma düzenlemek isteyen insan kaynakları çalışanlarına da yararlı bilgiler aktarılacağı umulmaktadır.

Toplam sekiz bölümden meydana gelen bu kitapta ilk olarak anket yönteminin doğasına ilişkin açıklamalar yapılıp, örgütsel araştırmaların özellikleri incelenmiştir. Bu bilgilerle belli ölçülerde araştırmacıyı bekleyen zorluklar ve çözümlemesi gereken problemlerin kısaca tanıtılması hedeflenmiştir.

İkinci bölümde anket araştırması türleri, veri toplama teknikleri (posta, telefon, yüzyüze görüşme ve internet) ve araştırma tasarımlarına yer verilmektedir. Veri toplama tekniklerinin yararları ve sınırlılıklarının gözden geçirilmesinin anket araştırmacısının veri toplama tekniğinin seçimini kolaylaştıracağı düşünülmüştür.

Üçüncü bölümde, bir anket soru formunun içinde yer alacak çeşitli soru türlerine ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Açık ve kapalı uçlu sorular arasındaki farklılıklar ve kullanılmalarının daha uygun olduğu durumlar, kapalı uçlu soru türleri (sınıflayıcı türde ölçüm yapan sorular, dercelendirme ölçekleri, likert tarzı ölçekler, zıt anlam ölçekleri, sıralayıcı ölçekler ve thurs... tümünü göster