Osmanlı Devleti`nde Siyaseten Katl

Osmanlı Devletinin tek ve mutlak egemeni olan padi¬şah, kendi otoritesine yönelik en küçük bir sınırlama girişimi ya da kendisinin dışındaki bir otoritenin ortaya çıkmasını, iktidarını sürdürebilmek için, ortadan kaldırmak zorundaydı. Bunun tek ve en güvenli çaresi de, bu tür girişimlerde bulunan devlet adamlarını katlettirmekti. 15. yüzyıl ortalarına kadar mutlak oto¬ritelerini henüz tam olarak kuramamış olan hükümdarlar, Fatih Sultan Mehmetin, Vezir-i Âzamı Çandarlı Halil Paşayı ortadan kaldırmasının ardından, siyaseten katl önlemine sıkça başvurur oldular. II. Bayezidin, döneminde oldukça güçlenen devşirme devlet adamları partisinin elebaşı olup, kendisini tehdit ederek istediğini yaptıran Arnavut devşirmesi Gedik Ah¬met Paşayı katlettirmesiyle, devşirme diktatörlüğü kesin olarak sona ermiş ve artık kullar, başka yollardan kendilerini kabul ettirme yoluna sapmışlardı: İftira, entrika gibi yöntemlerle başa geç¬mek, yine bu yolla ortaklıkta hâkim olmak, fakat efendileri pa¬dişaha açıkça karşı gelmemek yolu... Buna rağmen devşirme par¬tisinin, kendi organı Yeniçeri Ocağı ile hükümet darbeleri yap¬tığı görüldü. Hükümdarı tahtından indirip ye¬rine başka bir şehzadeyi padişah yapmak isteyen devlet adamları, isyancılar tarafını tutup bu saltanatın hak¬sız oldu¬ğuna karar veren ulema, padişah hakkında ileri geri, ölçüsüzce konuşan ve ona söven herhangi rütbedeki biri ile Sünnî İslâma aykırı düşüncelere sahip olanlar, siyaseten katl yoluyla cezalandırıldı. Hangi hareketin isyan sayılaca¬ğını belirlemek konu¬sunda geniş bir takdir hakkına sahip olan padişah, ulemadan aldığı fetva yoluyla siyaseten katlleri meşrulaştırdı.

Osmanlı Devletinin tek ve mutlak egemeni olan padi¬şah, kendi otoritesine yönelik en küçük bir sınırlama girişimi ya da kendisinin dışındaki bir otoritenin ortaya çıkmasını, iktidarını sürdürebilmek için, ortadan kaldırmak zorundaydı. Bunun tek ve en güvenli çaresi de, bu tür girişimlerde bulunan devlet adamlarını katlettirmekti. 15. yüzyıl ortalarına kadar mutlak oto¬ritelerini henüz tam olarak kuramamış olan hükümdarlar, Fatih Sultan Mehmetin, Vezir-i Âzamı Çandarlı Halil Paşayı ortadan kaldırmasının ardından, siyaseten katl önlemine sıkça başvurur oldular. II. Bayezidin, döneminde oldukça güçlenen devşirme devlet adamları partisinin elebaşı olup, kendisini tehdit ederek istediğini yaptıran Arnavut devşirmesi Gedik Ah¬met Paşayı katlettirmesiyle, devşirme diktatörlüğü kesin olarak sona ermiş ve artık kullar, başka yollardan kendilerini kabul ettirme yoluna sapmışlardı: İftira, entrika gibi yöntemlerle başa geç¬mek, yine bu yolla ortaklıkta hâkim olmak, fakat efendileri pa¬dişaha açıkça karşı gelmemek yolu... Buna rağmen devşirme par¬tisinin, kendi organı Yeniçeri Ocağı ile hükümet darbeleri yap¬tığı görüldü. Hükümdarı tahtından indirip ye¬rine başka bir şehzadeyi padişah yapmak isteyen devlet adamları, isyancılar tarafını tutup bu saltanatın hak¬sız oldu¬ğuna karar veren ulema, padişah hakkında ileri geri, ölçüsüzce konuşan ve ona söven herhangi rütbedeki biri ile Sünnî İslâma aykırı düşüncelere sahip olanlar, siyaseten katl yoluyla cezalandırıldı. Hangi hareketin isyan say... tümünü göster