Siyah Öfke / Ortaçağ İslâm Dünyasında Zenci Kölelerin İsyanı

Ortalama tarih bilgisine sahip pek çok insan, Roma İmparatorluğuna karşı Spartaküs önderliğinde M.Ö. 74-71 yıllarında başkaldıran Romalı kölelerin isyanından haberdardır. Ama pek çok tarihçi, Aşağı Mezopotamyanın bataklıkları içinde çalıştırılan zenci kölelerin M.S. 869-883 yılları arasında Abbasilere karşı isyanının ismini bile duymamıştır. Basralı büyük toprak sahipleri tarafından bataklığın ortasındaki güherçile ocaklarında şekerkamışı ve pirinç tarlalarında çalıştırılmak için Doğu Afrikadan (Zengibar, Mozambik, Mogadişu, Nubya ve Madagaskar) getirilen zenci köleler, 5000-10000 kişilik gruplar halinde çok ağır şartlar altında çalıştırılıyorlardı. Hz. Ali soyundan olduğunu iddia eden Ali b, Muhammed adında bir kişi bu kölelere özgürlük ve efendilerinin topraklarını vaat ederek onların 869 yılında Basra yakınlarındaki bataklık bölgede isyan etmelerini sağlamıştır, isyana katılan toplam köle sayısı 300 bin civarındaydı. İsyancılar, büyük bir zenginlik içinde yaşayan Basra, Übülle, Sîraf, Ehfaz, ve Abbadan gibi şehirleri tahrip edip binlerce kişiyi kılıçtan geçirdiler. Fırat ve Dicleden açılan balta girmemiş ormanların ve sazlıklarla kaplı bataklığın ortasına kurdukları Muhtara adlı başkentlerinden gönderdikleri ordularla Abbasi ordularını pek çok defa bozguna uğrattılar. Hatta başkent Bağdat yakınlarına kadar ilerlediler. Basra, Übülle, Ehvazı 15 yıl boyunca ellerinde tuttular, buralardan vergi toplayıp bu bölgelere idareciler atadılar.Zorlu bir mücadeleden sonra isyanın merkezi Muhtara ele geçirilerek komutanlar esir edilmiş ve Zenci lideri Ali b, Muhammed de öldürülmüştü. İsyanın bilançosu gerçektende çok ağırdı. Ölen insan sayısını bazı tarihçiler 500 bin ile 2,5 milyon olarak tahmin etmektedirler, isyanın mali ve askeri ağırlığı Abbasileri parçalamış, güneydeki ticaret ve tarım zengini şehirler bir daha eski ihtişamını kazanamamıştır. Bu şiddet ortamı Karmatileri ve İsmailileri tetiklemiştir.

Ortalama tarih bilgisine sahip pek çok insan, Roma İmparatorluğuna karşı Spartaküs önderliğinde M.Ö. 74-71 yıllarında başkaldıran Romalı kölelerin isyanından haberdardır. Ama pek çok tarihçi, Aşağı Mezopotamyanın bataklıkları içinde çalıştırılan zenci kölelerin M.S. 869-883 yılları arasında Abbasilere karşı isyanının ismini bile duymamıştır. Basralı büyük toprak sahipleri tarafından bataklığın ortasındaki güherçile ocaklarında şekerkamışı ve pirinç tarlalarında çalıştırılmak için Doğu Afrikadan (Zengibar, Mozambik, Mogadişu, Nubya ve Madagaskar) getirilen zenci köleler, 5000-10000 kişilik gruplar halinde çok ağır şartlar altında çalıştırılıyorlardı. Hz. Ali soyundan olduğunu iddia eden Ali b, Muhammed adında bir kişi bu kölelere özgürlük ve efendilerinin topraklarını vaat ederek onların 869 yılında Basra yakınlarındaki bataklık bölgede isyan etmelerini sağlamıştır, isyana katılan toplam köle sayısı 300 bin civarındaydı. İsyancılar, büyük bir zenginlik içinde yaşayan Basra, Übülle, Sîraf, Ehfaz, ve Abbadan gibi şehirleri tahrip edip binlerce kişiyi kılıçtan geçirdiler. Fırat ve Dicleden açılan balta girmemiş ormanların ve sazlıklarla kaplı bataklığın ortasına kurdukları Muhtara adlı başkentlerinden gönderdikleri ordularla Abbasi ordularını pek çok defa bozguna uğrattılar. Hatta başkent Bağdat yakınlarına kadar ilerlediler. Basra, Übülle, Ehvazı 15 yıl boyunca ellerinde tuttular, buralardan vergi toplayıp bu bölgelere idareciler atadılar.Zorlu bir mücadeleden sonra isyanın merk... tümünü göster