Türkistan Türkiye Gergefinde İran

Bir Avrasya haritasına dikkatle bakılırsa İranın Türkistan (Ortaasya) ile Türkiyenin (Anadolu) meydana getirdiği gergefe girilmiş bir halı etkisi uyandırdığı dikkati çekecektir. Dünyaca meşhur İran halısının hem İrana haslığı konusu hem de kelime olarak etimolojisi ile ilgili meseleler hâlâ çözülememiştir. Halı veya kalı kelimesinin Türkçe kalmak mastarından türediği söylenmektedir. Öyle mi, değil mi? Doğrusu bilmiyoruz. Burada söyleyebileceğimiz, İranın iki cazibe merkezi arasında asırlardır dokunan büyük bir halı olduğudur. Türkler İran halısını yüzyıllarca kâh doğudan, kâh batıdan dokuyorlar. Bu dokuma işlemi sırasında tabiî olarak kendileri de dokundular. Bu kitap İslam dünyasındaki akışkanlık ve geçişmenin asgariye indiği dönem ve öncesi (hatta sonrası) ile ilgili bir tahlil denemesi mahiyetinde. Bu denemenin Türkiye-İran, Türk ve Fars dil ve kültürleri arasındaki etkilenmeler konusunda basmakalıp hükümleri doğrulamayan sonuçlarının tartışılacağını umuyoruz.

Bir Avrasya haritasına dikkatle bakılırsa İranın Türkistan (Ortaasya) ile Türkiyenin (Anadolu) meydana getirdiği gergefe girilmiş bir halı etkisi uyandırdığı dikkati çekecektir. Dünyaca meşhur İran halısının hem İrana haslığı konusu hem de kelime olarak etimolojisi ile ilgili meseleler hâlâ çözülememiştir. Halı veya kalı kelimesinin Türkçe kalmak mastarından türediği söylenmektedir. Öyle mi, değil mi? Doğrusu bilmiyoruz. Burada söyleyebileceğimiz, İranın iki cazibe merkezi arasında asırlardır dokunan büyük bir halı olduğudur. Türkler İran halısını yüzyıllarca kâh doğudan, kâh batıdan dokuyorlar. Bu dokuma işlemi sırasında tabiî olarak kendileri de dokundular. Bu kitap İslam dünyasındaki akışkanlık ve geçişmenin asgariye indiği dönem ve öncesi (hatta sonrası) ile ilgili bir tahlil denemesi mahiyetinde. Bu denemenin Türkiye-İran, Türk ve Fars dil ve kültürleri arasındaki etkilenmeler konusunda basmakalıp hükümleri doğrulamayan sonuçlarının tartışılacağını umuyoruz.