Varoluşçu Teoloji

Paul Tillich modern Varoluşçu Teoloji akımının önemli düşünürlerinden. Din felsefesinin en merkezî problemi olan Tanrı tasavvuru bağlamında öne sürdüğü düşünceler, insanı eksene alan Varoluşçuluğun temel yaklaşımlarını teoloji alanında yeniden üretme amacı taşır. Dolayısıyla Tanrı tasavvuru Tillichin eserlerinde bir Tanrı-insan ilişkisi sorunu olarak çıkar karşımıza.Bu yaklaşımın mantıksal sonucu olarak Tillich, klasik Teizmin Tanrı tasavvurunu şiddetle eleştirmiştir. Düşünüre göre klasik Teizm için Tanrı bir mevcut, bir nesne hatta bir kavramdan ibaret olarak tasavvur edilmektedir. Söz konusu kavrayış tarzı sebebiyle Tanrının varlığını insan düşüncesiyle özdeşleştirilmekte, dahası bu varlığı bir düşünceden ibaret kılmaktadır. Sonunda teolojiye egemen olan fikir, insanın bir akıl varlığından ibaret olduğu şeklindedir. Bu indirgeyici yaklaşım da insanın seçen ve özgür biçimde kendini gerçekleştiren bir özne olduğu gerçeğini ihmale varan sonuçlar doğuracaktır. Çünkü Tilliche göre klasik Teizmin Tanrısı, her şeyi bilen ve her şeye egemen olan bir Mutlak Varlık olduğu için bu tasavvurda insan özgürlüğü ve öznelliği için hiçbir alan bırakmamaktadır. Devasa bir âlem makinesini karşı konulmaz bir kontrol kudretiyle yöneten böyle bir Tanrı tasavvuru, insan varoluşunun bütünlük ve özgünlüğünü yok saymak anlamına gelen derin bir hata içermektedir. Bu hataya karşı Batı düşüncesinde gelişen tepkilerin modern Ateizme zemin hazırladığı da hatırlanmalıdır. Nitekim Nietzschenin öldü dediği Tanrı, klasik Teizmin insanın varoluşsal bütünlüğünü inkâr eden Tanrı tasavvurundan ibarettir. Böylesine şiddetle eleştirdiği rasyonel teolojinin bir tür yabancılaşma getirdiğini öne süren Tillichin alternatif olarak öne sürdüğü Varoluşçu Teoloji din, kültür ve sembol üçlüsünün bağlamında ilgi çekici içerimlere sahip görünüyor.Din felsefesi uzmanı Aliye Çınar elinizdeki araştırmada ülkemizde çok tanınmayan bu modern Batılı teologun temel düşüncelerini tanıma fırsatı sunuyor okuyucuya. Varoluşçu felsefenin teolojiye uygulanması ile ortaya çıkan eleştirel düşünceler, bu çalışmada zihinsel bir imkan olarak takdim ediliyor ve okuyucu bu imkanı kullandığında bizzat Tillichin eleştirisine yönelmiş buluyor kendisini. (Arka Kapak)

Paul Tillich modern Varoluşçu Teoloji akımının önemli düşünürlerinden. Din felsefesinin en merkezî problemi olan Tanrı tasavvuru bağlamında öne sürdüğü düşünceler, insanı eksene alan Varoluşçuluğun temel yaklaşımlarını teoloji alanında yeniden üretme amacı taşır. Dolayısıyla Tanrı tasavvuru Tillichin eserlerinde bir Tanrı-insan ilişkisi sorunu olarak çıkar karşımıza.Bu yaklaşımın mantıksal sonucu olarak Tillich, klasik Teizmin Tanrı tasavvurunu şiddetle eleştirmiştir. Düşünüre göre klasik Teizm için Tanrı bir mevcut, bir nesne hatta bir kavramdan ibaret olarak tasavvur edilmektedir. Söz konusu kavrayış tarzı sebebiyle Tanrının varlığını insan düşüncesiyle özdeşleştirilmekte, dahası bu varlığı bir düşünceden ibaret kılmaktadır. Sonunda teolojiye egemen olan fikir, insanın bir akıl varlığından ibaret olduğu şeklindedir. Bu indirgeyici yaklaşım da insanın seçen ve özgür biçimde kendini gerçekleştiren bir özne olduğu gerçeğini ihmale varan sonuçlar doğuracaktır. Çünkü Tilliche göre klasik Teizmin Tanrısı, her şeyi bilen ve her şeye egemen olan bir Mutlak Varlık olduğu için bu tasavvurda insan özgürlüğü ve öznelliği için hiçbir alan bırakmamaktadır. Devasa bir âlem makinesini karşı konulmaz bir kontrol kudretiyle yöneten böyle bir Tanrı tasavvuru, insan varoluşunun bütünlük ve özgünlüğünü yok saymak anlamına gelen derin bir hata içermektedir. Bu hataya karşı Batı düşüncesinde gelişen tepkilerin modern Ateizme zemin hazırladığı da hatırlanmalıdır. Nitekim Nietzschenin öldü dediği T... tümünü göster