Yahudiler

Kaynak: http://www.mcuma.com/doku.php/cumhuriyet_gazetesi_sali_kitaplari/yahudiler_01

Lessing'in tek perdelik oyunu Yahudiler bir gençlik yapıtı. 1749 yılında yazıldı. 1754 yılında ilk kez, Berlin'de çıkan yapıtlarının 4. cildinde yayınlandı. Ancak 13 Eylül 1775 günü Frankfurt'ta dünyada ilk kez sahneye çıktı.
Bu oyunda Lessing, Baron gibi varlıklı ve eğitimli bir kişinin bile, düşüncesinin önyargıda donmuşluğunu konu eder. Oyun süreci içinde bu donmuşluğu çözer. Dolayısıyla us ve mantıkla, özellikle iyi yetişmiş, eğitimli bir kişinin önyargılarından kurtulabileceğini gösterir. Erdem ve aydınlık, önyargının katılığını aşar.
Oyun, insanlar arasındaki ilişkilerin, soy sop, köken, din ve inanç ayrımıyla insanca olamayacağını, bunun yerine insanca ilişkilerin karşılıklı sevgi ve saygıyla, us ve mantığı kullanarak yaşanabileceğini gösteriyor.
Önyargıların, sevgisizlik ve saygısızlığın, ancak bu oyunda gösterildiği gibi, yalan, dolan ve soygunculuk gibi işlerde maske olabileceğini, aydınlanmacı bir yazar olarak Lessing, 250 yıl önce çarpıcı bir biçimde canlandırıyor.
Baron'u kendi uşakları soymak istiyorlar. Ama kendilerini Yahudi'ye benzetmek için sakalla maskeliyorlar. Ama tam bu sırada oradan geçen bir yolcu, kendi yaşamını da tehlikeye atarak, Baron'u soyguncuların elinden kurtarıyor. Yoksa soyguncular Baron'un yaşamına da kıyacaklardı.
Maskelerini çıkartıp çiftliğe dönen soyguncu uşaklar, soyguncuların ancak Yahudi olabileceğini yayarken, bu söylentiye Baron'un bile önyargılarına kapılarak kolayca inanması, toplum içinde olağan. Ama oyun geliştikçe, son kerte insancıl, sevimli, gönlü yüce olan kurtarıcı yolcunun bir Yahudi olduğu ortaya çıkıyor.
Baron ve kızı, önce bu gerçek karşısında, neye uğradıklarını şaşırıyorlar. Ancak, bir Yahudi'nin de böylesine iyi ve mert bir kişi olabileceğini anlıyor ve kabul ediyorlar.
Oyunu on sekizinci yüzyılda okuyan bazı eleştirmenler, Lessing'i, insani kusuru olmayan, mükemmel insan olan bir Yahudi tipi çizmekle eleştirdiler. Lessing, bunlara gereken yanıtı verdi o zaman. Bu yanıtında iki noktaya değindi: Birincisi, doğru, erdemli, soylu bir Yahudi'nin varlığı, olanaksız bir şey mi? İkinci soruysa, böyle bir Yahudi'nin bu oyunda varsayılması olasılık dışı mı?

Kaynak: http://www.mcuma.com/doku.php/cumhuriyet_gazetesi_sali_kitaplari/yahudiler_01

Lessing'in tek perdelik oyunu Yahudiler bir gençlik yapıtı. 1749 yılında yazıldı. 1754 yılında ilk kez, Berlin'de çıkan yapıtlarının 4. cildinde yayınlandı. Ancak 13 Eylül 1775 günü Frankfurt'ta dünyada ilk kez sahneye çıktı.
Bu oyunda Lessing, Baron gibi varlıklı ve eğitimli bir kişinin bile, düşüncesinin önyargıda donmuşluğunu konu eder. Oyun süreci içinde bu donmuşluğu çözer. Dolayısıyla us ve mantıkla, özellikle iyi yetişmiş, eğitimli bir kişinin önyargılarından kurtulabileceğini gösterir. Erdem ve aydınlık, önyargının katılığını aşar.
Oyun, insanlar arasındaki ilişkilerin, soy sop, köken, din ve inanç ayrımıyla insanca olamayacağını, bunun yerine insanca ilişkilerin karşılıklı sevgi ve saygıyla, us ve mantığı kullanarak yaşanabileceğini gösteriyor.
Önyargıların, sevgisizlik ve saygısızlığın, ancak bu oyunda gösterildiği gibi, yalan, dolan ve soygunculuk gibi işlerde maske olabileceğini, aydınlanmacı bir yazar olarak Lessing, 250 yıl önce çarpıcı bir biçimde canlandırıyor.
Baron'u kendi uşakları soymak istiyorlar. Ama kendilerini Yahudi'ye benzetmek için sakalla maskeliyorlar. Ama tam bu sırada oradan geçen bir yolcu, kendi yaşamını da tehlikeye atarak, Baron'u soyguncuların elinden kurtarıyor. Yoksa soyguncular Baron'un yaşamına da kıyacaklardı.
Maskelerini çıkartıp çiftliğe dönen soyguncu uşaklar, soyguncuların ancak Yahudi olabileceğini yayar... tümünü göster