Beş Şehir

Ahmet Hamdi Tanpinar'in en önemli eseri olarak gorulen kitabi. Dili itibariyle eski Türkçe kelimelerin oldukca yogun olduğu, belirli bir dilsel ve tarihsel yetkinliğe sahip olunup okunabilecek bir eser kesinlikle.

Sirasiyla Ankara, Erzurum , Konya , Bursa ve Istanbul'u anlatmis. Bu bir gezi yazisi,gezi kitabi degil deneme kitabı. Bunu da belirtmekte fayda var sanirim. :) Okumaya baslamadan once bu sekilde yaklasmak fayda saglar.

Bu beş sehir ; yazarin mufettislik yaptığı donemde gezdigi,zamanini gecirdigi , baskentlik yapmis sehirler. Sehirlerin yitirilmis ruhlarina atfedilmis denemeler diyebiliriz. Tarihsel surec içerisindeki devinimlerinden bahsetmis Ahmet Hamdi. Osmanli, Selcuklu,Turkiye Cumhuriyeti ve Bizans gibi devletlerin, imparatorlukların tesir ettigi bu sehirlerden manzaralar sunulmus.

Ozellikle Bursa'ya ayri bir ilgisi oldugu kanaatindeyim. Bursa'nin tarihsel dokusunu, yeşilini ovmekten geri durmamis. En az Ankara'ya yer vermis. Ve doğaldır ki en uzun bölümü Istanbul'a ayırmış.

Eserin ağırlığından,sahip olduğu degerden suphem yok. Ozellikle yazarin derinlemesine tarih bilgisinin disa vurumu olmuş. Tabi,gecen zaman sehirlerden de bircok seyi almis götürmüş beraberinde. Yazar zaten önsözde de bunu ifade etmiş. Eskiye ozlem, geleceğe tereddut...

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hocası Yahya Kemal’e ithaf ettiği deneme ve hatıra karışımı olan bu şehir monografisi, türünün önemli örneklerinden. Tanpınar, müfettişlik göreviyle çeşitli dönemlerde yaşadığı Ankara, Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul’u kendi anıları eşliğinde anlatırken bu şehirlerin kültürü ve özellikle mimarisine dair bilgi ve gözlemlerini şiir inceliğinde nakletmiş. Tarihten anekdotların da yer aldığı bu intibalarda Bursa’ya olan sevgisi bir adım öne çıkıyor. Tanpınar’ın önsözde belirttiği gibi geçmiş ile gelecek çatışmasının hemen her satırda fark edildiği eser, yazım diliyle de adeta hocasına saygı duruşu niteliğinde.