Destan... Düşünün ki okuduğunuz metnin her bir dizesi bundan 4000 yıl önce insanlar arasında dilden dile aktarıla aktarıla oluşmaya başlamış. 3500 yıl önce metin bir bütün haline getirilmiş ve tam 3000 yıl önce yetkin bir ozan tarafından son hali verilmiş. Ne büyüleyici. Herhangi bir yazar yazı masasına oturup yazmamış bu dizeleri. Anadolu ve Mezopotamya uygarlıklarının ortak bir ürünü olarak ortaya çıkmış. Çivi yazısı ile yazılan tabletler kazı çalışmalarında ortaya çıkarılamasaydı bu mükemmel eser yıllarca dilden dile aktarılmış ama sonunda unutulmuş olacaktı belki de. Yazıyı insanlığa armağan eden Sümerlerden yine insanlığa mükemmel bir hediye: Gılgamış!

Belki daha önce hikayenin farklı karakterlerin ağzından anlatıldığı bir roman okumamışsınızdır. Ne güzel bir hava. Bir Samiha bir Vediha'nın dilinde Mevlut'un hikayesi. Her sayfada, her bölümde Orhan Pamuk'un bambaşka dil inceliklerine şahit olurken kitabın son cümlesinde içinizin cızzz etmesi hem yazarın başarısı hem kitabın size geçmiş olması herhalde. Orhan Pamuk iyi ki var, iyi ki kitaplar var.

Sürekli aynı hikayeyi okuyor gibi bir duyguya kapıldığınız anda kendinizi bambaşka bir hikayenin içinde buluyorsunuz. Özellikle aile romanlarında aynen Orhan Pamuk romanlarında olduğu gibi kitabın en başına soy ağacı koyulması çok güzel bir uygulama. Bu kitapta da en başa soy ağacı yerleştirilmiş. Kaç kere geri dönüp kim kimin neyiydi diye baktım, ben bile hatırlamıyorum. Macondo'daki insanların özgürlüğünü okudukça, kendinizi içine hapsolduğumuz dairelere, sokaklara, şehirlere lanet okurken bulabiliyorsunuz. Bazı yazarlar NOBEL ödülünün önüne gelene dağıtılan bir ödül olmadığını tek başlarına kanıtlamaya yetecek eserler verebiliyor. Yüzyıllık Yalnızlık o eserlerden, Gabriel Garcia Marquez de o yazarlardan bir tanesi. İyi okumalar.

Kitap ülkenin geleceğine dair 'Ya herhalde gerçekten böyle olacağız' diye düşündüren bir hayalle ilk başlarda hoşunuza gidiyor ama sonrasında kurgusu bile hatalı neredeyse. Diğerleri Ayşe Kulin'se bu ne bilemedim?!.