Babalar ve Oğullar

Rus Edebiyatı’nın ilk modern romanı olarak kabul edilen bu kült eserin kendisinden sonra gelenleri nasıl etkilediği çok net anlaşılıyor. Birçok klasik eser yazıldığı dönemle anlam kazanır. Zira o havayı solumadan hiçbir eser birebir özümsenemez. Fakat Rus Edebiyatı’nın başarısı tam da burada yatıyor; özümsemeye yakın derecede hissedilir olması. Babalar ve Oğullar da son derece sade bir dille Rus tarihini ve bunun getirdiği kuşak çatışmasını kolaylıkla anlaşılır hale getiriyor. Çatışan kuşaklar sadece görüş farkı olan kuşaklar değil. Aristokrasi dünyasından serfliğin kaldırıldığı üstüne bilim ve mantığın konuştuğu bir dünyaya geçiş. Yani aslında romanda iki değil üç kuşağın/görüşün çatışması söz konusu. Zira Bazarov bir nihilist, babası Nikolay bir liberalken, amca Pavel karakteri de ne kadar reform yanlısı olsa da su katılmamış bir burjuvadır. Ve birbiri arasında yer yer uyuşan ama çoğunlukla ters düşen bu görüşler bir araya geldiklerinde topluca din etkisindeki geleneksel feodal yapıya karşıdır. Bir nevi Bolşevizmin de ayak sesleri sayılabilecek eser siyaset aradan çıkarttığımızda dahi duygusal yapıda aile içi kuşak çatışmasına da güzel bir örnek.

Bazarov karakteri nihilizmin edebiyatta vücut bulmuş ilk örneği olarak zamanında sağlam ses getirmiş. Tabi bugünün şartları ile bu görüşü çürütülebilecek argümanlar rahatlıkla bulunabilir. Ama kabul edelim ki kendi döneminde her şeye bu şekilde karşı çıkabilmek de cesaret işi. Sırf bu açıdan bile sıkıcı bir roman karakteri olmasına karşın önemi büyük. Ayrıca kitabın epilog bölümü de benzer şekilde biten kitaplara ciddi şekilde fark atacak kadar başarılı.