Turgenyev’in en sevdiğim romanı olan Babalar ve Oğullar eseri, iki nesil arasındaki çatışmayı, Bazarov’un ve Arkadi’nin duygusallığa başkaldırılarındaki aşamalı çöküntülerinde ve özellikle Bazarov’un Mamade Odintsova’ya ve Fenichka’ya olan aşkında görüleceği gibi bir çift karakter çalışmasıyla ortaya koymuştur. Bazarov, romanda nihilist görüşleri ve eski düzen karşıtlığıyla odak noktası olmuştur. Ayrıca, sosyal değişim arayışı bu başyapıtta açık bir şekilde görülmektedir. Kırsal kökenli aristokrasinin kent kökenli aydınlar ile yaşadığı gerginlik yansıtılmıştır.
Kitap şu şekilde özetlenebilir:
Nikolai'nin oğlu Arkadi, 1859 Mayıs'ında üniversiteyi bitirerek Bazarov adında bir arkadaşıyla babasının yanına döner. Bazarov tıp öğrencisidir. Burada bilimsel araştırmalarına daha fazla zaman ayırabileceğinden dolayı sevinçlidir. Fakat günleri pek de umduğu gibi geçmemektedir. Tıp öğrencisi olan Bazarov bir nihilisttir. Hiçbir şeye saygı duymaz, her şeyle alay eder. Eskiye bağlı her şeyi gülünç bulur. Arkadi'nin amcası Pavel Petroviç'le tartışarak, ona gerçekleri göstermeye çalışmaktadır. Fakat Pavel de dişli bir tartışmacıdır. Tartışmalar sabah akşam sürmekte ve arada sırada kalan sürelerde, genelde sabah erken saatlerde, böcek toplamaya çıkabilmektedir. Diğer zamanlarda bunların üzerinde çalışmaktadır.
Bazarov, Fenitçka ile tanışmıştır. Katya'nın yanında yardımcı olan Fenitçka'nın ona karşı platonik bir aşkı vardır. Pavel, tartışmaların kızıştığı günlerden bir gün Bazarov'u düelloya davet eder. Sorun Pavel'in ölümcül olmayan yaralanmasıyla çözümlenmiştir. Bu durumda burada daha fazla kalamayacağını anlayan Bazarov soluğu yakında yaşayan ailesinin yanında alır. Fakat sıkıntısı burada da geçmemiştir. Buradan ise Arkadi ile kasabada tanıştığı Anna Sergenyevra'yı ziyaret etmeye karar verir. Bu ziyaret de pek uzun sürmez. Arkadi Anna'nın kız kardeşi ile günlerini geçirirken Bazarov da Anna ile dolaşmaktadır. Fakat ona olan sevgisini açıklayamaz. Bir zaman sonra oradan da ayrılmak zorunda kalmıştır.
Bazarov, Arkadi ve Anna'ya veda ederek küskün bir ruh haliyle babasının yaşadığı köye gider. Doktor olan babasının yanında yardımcı olarak çalışır. Bir gün tifodan ölmüş birine otopsi yaparak oyalanmak isterken kaza ile elini keser. Birkaç gün sonra tifoya yakalanarak ölür. Bazarov'un trajik ölümüne karşın Arkadi, Katya ile; Anna da bir politikacıyla evlenir. Pavel de Almanya'ya gider.