Hacı Murat

Eser gerçekten de akıcı, yumuşak ve aynı zamanda çok etkili bir dile sahip. Ama kitapta Tolstoyun Hacı Murata sempatisi ve hayranlığı, Şeyh Şamile ise belli bir antipatik yanaşması var sanki, ya da bana öyle geldi. Şöyle ki, Muratı cesur, mert, sözünün eri gibi, Şamili ise bir az acımasız, kurnaz, hiylekar biri olarak canlandırmış. Belki de bu yazarın içindeki hafif milliyet kimliyinden kaynaklanmış ola bilir. Tabii ki Tolstoyun İtiraflar'ını okuyan biri olarak yazarın samimiyetine inanıyorum, fakat sonuçta Şamil halkının özgürlüğü için Rus halkına karşı savaşmıştır. Ancak Hacı Muratın ömrü kitaptaki hayat öyküsünden anladığımız kadarıyla Rus Çarına hizmette geçmiştir. Bu belki de yazarın taraf tutmasına neden olmuş olabilir.
Ama belki de eserde, bir müslüman olarak gözümde büyük gördüğüm İmam Şamilin tasavvurumdaki imajından farklı bir şekilde canlandırılması bu kanaate varmama neden oldu.