Balkan Harbi’nde Edirne Kuşatması (1911-1913) Günlüklerde Bir Ömür – I

Balkan Harbi’nde Edirne Kalesi’nde Bulgar ablukasını yaşayan Eyüp Durukan, 37 yıl süren kurmaylığında I. Dünya Savaşı’nda da, Kurtuluş Savaşı’nda da önemli görevlerde bulundu. Emekliliğinde milletvekili oldu. Ama 1911’de tutmaya başladığı günlüklerini yarım yüzyıl boyunca hiç aksatmadı. Günlüklerinin kısaltılmadan notlandırılarak yayına hazırlanmasıyla ortaya çıkan külliyatın bu ilk cildi, Balkan Harbi’nin belgesiz kalmış bir olayını, Edirne Kalesi kuşatmasını anlatıyor: Osmanlı ordusunun teslim olmadan önce cephaneleriyle birlikte arşivini de imha etmesiyle resmi kayıtları yok olan acı dolu bir abluka… Günlükler sadece harp boyunca yapılan yazışmaları, gündelik olayları, kimin ne görev yaptığı gibi arşivle birlikte yok olmuş bilgileri tamamlamakla kalmıyor; açlıkla mücadeleden askerlerin moralinin giderek çöküşüne, hastalık ve ölümle kucak kucağa yaşarken İstanbul’dan bir türlü gelmeyen yardımı bekleyişe uzanan insani duyguları da içtenlikle belgeliyor.

Eyüp Durukan (1882-1963) Eskizağra’da doğdu. İstanbul’da okudu, 1903’te Mühendishane-i Berr-i Hümayun’u bitirerek orduda göreve başladı. 1910’da hem İstanbul Boğazı muhafızlık yaverliğine atandı hem de topçu kumandanı oldu. 1912’de Almanya, Fransa, Avusturya ve İngiltere’ye gönderildi. Balkan Harbi başlayınca Edirne Kalesi Genel Topçu Kumandanı Rifat Paşa’nın refakat subayı oldu. 1913’te esir düşerek Sofya’ya götürüldü, kurtulduktan sonra hemen görev başına döndü. 1915’te Viyana’ya gönderildi. 1916’da Çanakkale’de tabur kumandanı, 1918’de Boğazlar Genel Kumandanlığı kurmay başkanı oldu. 1919’da topçu müfettişliği kurmay başkanı ve İmalat-ı Harbiye Fen ve Teftiş Kurulu üyesi olarak atandı. İstanbul’dan Anadolu’ya insan ve silah sevkıyatı yapmak üzere İmalat-ı Harbiye adlı gizli teşkilatını kurdu. 1925’te Harp Dairesi başkanı oldu. SSCB’den alınacak silahları tetkik için 1925-1926’da Rusya’da bulundu. 1928’de Fen ve Sanat Umum Müdürlüğü’nde genel müdür yardımcısı oldu. 1929-1931’de silah ve mühimmat alımları için İngiltere, Fransa, Hollanda’da “komisyon reisi” sıfatıyla bulundu. 1932-1941’de Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü yaptı. İmalat-ı Harbiye Spor Kulübü’nün adını Ankaragücü olarak değiştirdi. 1943-50 arasında CHP Hatay milletvekili olarak iki dönem TBMM’de bulundu. 30 Haziran 1963’te vefat etti.

Balkan Harbi’nde Edirne Kalesi’nde Bulgar ablukasını yaşayan Eyüp Durukan, 37 yıl süren kurmaylığında I. Dünya Savaşı’nda da, Kurtuluş Savaşı’nda da önemli görevlerde bulundu. Emekliliğinde milletvekili oldu. Ama 1911’de tutmaya başladığı günlüklerini yarım yüzyıl boyunca hiç aksatmadı. Günlüklerinin kısaltılmadan notlandırılarak yayına hazırlanmasıyla ortaya çıkan külliyatın bu ilk cildi, Balkan Harbi’nin belgesiz kalmış bir olayını, Edirne Kalesi kuşatmasını anlatıyor: Osmanlı ordusunun teslim olmadan önce cephaneleriyle birlikte arşivini de imha etmesiyle resmi kayıtları yok olan acı dolu bir abluka… Günlükler sadece harp boyunca yapılan yazışmaları, gündelik olayları, kimin ne görev yaptığı gibi arşivle birlikte yok olmuş bilgileri tamamlamakla kalmıyor; açlıkla mücadeleden askerlerin moralinin giderek çöküşüne, hastalık ve ölümle kucak kucağa yaşarken İstanbul’dan bir türlü gelmeyen yardımı bekleyişe uzanan insani duyguları da içtenlikle belgeliyor.

Eyüp Durukan (1882-1963) Eskizağra’da doğdu. İstanbul’da okudu, 1903’te Mühendishane-i Berr-i Hümayun’u bitirerek orduda göreve başladı. 1910’da hem İstanbul Boğazı muhafızlık yaverliğine atandı hem de topçu kumandanı oldu. 1912’de Almanya, Fransa, Avusturya ve İngiltere’ye gönderildi. Balkan Harbi başlayınca Edirne Kalesi Genel Topçu Kumandanı Rifat Paşa’nın refakat subayı oldu. 1913’te esir düşerek Sofya’ya götürüldü, kurtulduktan sonra hemen görev başına döndü. 1915’te Viyana’ya gönderildi. 1916’da Çanakkale’de tabur ku... tümünü göster