Ben Efsaneyim

Matheson'ın 1954'te kaleme aldığı, şimdiye dek 3 kez sinemaya uyarlanmış, Türkçede 3 defa farklı isimlerde basılmış (Hepimiz Vampiriz / 1972, Gecenin Konukları / 2000, Ben Efsane 2003) kimilerine göre Korku/Gerilim, kimilerine göre Bilimkurgu baş yapıtı.

Robert Neville haçı vampirin yüzüne tutar fakat vampir korkmak şöyle dursun, pis pis güler kendisine. Haç her daim işe yaramamaktadır, önceleri buna bir anlam veremez fakat sonunda bulur, "Her vampir Hristiyan değildir."

Kitap bu ve bunun gibi vampirlere dair pek çok tez öne sürüyor ve Robert Neville vampirlere karşı genel inanışları belli bir mantığa oturtarak hayatta kalma şansını arttırmaya çabalıyor.

Kitabın korku/gerilim türüne ait olduğunu düşünmüyorum. Nitekim okuma fırsatı bulursanız kitabın içinde daha çok bir adamın zihinsel bunalımları, yalıtılmışlığın ve yalnızlığın boyutlarının bir kıyamet sonrası dönemi arka planında okuyucuya aktarıldığını göreceksiniz.

Türkçe baskılarının hiç birisinin baskısı mevcut değil fakat "Gecenin Konukları" ve "Hepimiz Vampiriz" adlarıyla yapılmış baskılarını sahaflarda bulmak mümkün.

Adı gibi efsane bir kitap.

Vampirler neden sarımsaktan uzak durur, Haç'tan korkar, aynalardan kaçar gibi sorulara çok mantıklı cevaplar getiren, Vampir mitine yenib ir soluk getirmiş yegane eser benim gözümde.

Tam bir günde, üstelik geçen zamanı fark ettirmeden bitiverdi. Sürükleyiciliğine de diyecek yok. Aynı zamanda Röbert Neville karakterinin geçirdiği psikolojik değişiklikler, giderek hissiz bir adama dönüşmesi ve dünyadaki son adam duruşuyla normal zamanda çok eleştireceğimiz, ama o düzende zorunlu olan davranışları da başarıyla aktarılmış.

Şu anda baskısının bulunmaması büyük kayıp.

Robert Neville,ölümcül bir salgının ardından hayatta kalmış tek insandır.Geri kalan herkes ölmüş,medeniyet çökmüştür.Ancak Dünya’nın başka sahipleri vardır artık:Vampirler…Geceleri hayatta kalan son insanı sığınağından çıkarmak için her oyuna başvuran canavarlardır onlar.
Kurgu 1. tekilden yazılmış ve kıyamet sonrası dünyada hayatta kalma rehberi gibi başlıyor.Aralarda kişisel geçmişe dair anılar ve ayrıntılarla süslenen kurgu güçlü ve keyifli bir okuma sunuyor.Yalnızlığıyla sınanan karakterimiz çoğu kez dışardaki canavar sürüsüne katılma arzusuyla doluyor ancak onlardan biri olma düşüncesinin dehşeti yalnızlığını yeğlemeye itiyor kendisini.Araştıracak başka kimse kalmadığı için salgının nedenlerini araştırıyor ve çeşitli deneyler yaparak rakiplerini tanımaya çalışıyor.Yalnızlığına ufak molalar verilse de,bu molalar daha ciddi yıkım yaratıyor karakterimizde.O bir çağın son temsilcisidir,insanlığın son kalesi onun evidir.
Yazar açıkçası burada değişen topluma ayak uyduramayan kimselerin hikayesini anlatmıştır ancak çoğu zaman yanlış yargılanan bu eser,gene de değerinden bir şey kaybetmez.Neville’in iç çekişmeleri modern insanın yalnızlığından kurtulmak için verdiği çabaların metaforudur.Yazar,sosyal göndermeler ve dini sorgulamalarla eseri süslemiş kuru bir kıyamet sonrası roman olmasını engellemiştir.Yazar, cinayet psikozunun baskısını;rakiplerin canlı olmadığı teziyle önüne geçerek karakterimizin akıl sağlığını korumayı başarır.Ancak bazen bu bile yeterli olmaz…Karısını gömdükten sonra tekrar öldürmek zorunda kalan Neville aylarca kendine gelemez:İçeriden de ihanete uğramıştır kalesi. Ne kadar dirense de düşmanları onun tek zayıflığından faydalanmayı bilirler;yalnızlığı,Neville’in düşüşü olur.
Yazar,kitabının sonunda efsanenin ne olduğunu açıklar;eski çağlara ait,modası geçmiş şey…Ancak dokunulmazdır:Değiştirilemez.Neville amacına ulaşmıştır,o güruha katılmamıştır.Kitap bu şekilde son bulur.İnsan denen şey artık vampir nasıl bir zamanlar efsaneyse,şimdi efsane olmuştur.Toplumsal kalıplar yer değiştirmiştir.Bu değişime ayak uydurmayan insanın hikayesidir Ben efsane.
Yazar,aynı zamanda vampir efsanesine dair özellikleri de mercek altına alır ve mantıklı bilimsel açıklamalar getirir çoğuna.Tek eksik kaldığı konu patoloji ve epidemiyoloji hakkındaki bilgilerdir.Onun dışında başarılı bir roman güçlü,bir bilimkurgu klasiği olduğunu kanıtlıyor her sayfasında.

Vampirliğe getirdiği (kendince ) bilimsel açıklama sanıyorum yazıldığı dönem için oldukça iyi bir fikir olsa gerek. Yine de haç korkusunu açıklamaya çalışmasaymış daha iyi olabilirmiş, o biraz zorlama olmuş doğrusu. Sürükleyiciliği ve dramatik finali ile güzel bir kitap. Yabancılaşma, çoğunluğun normali belirlemesi gibi üzerine düşünülecek durumlara güzel bir örnek teşkil ediyor.
Not: Kitabın İthaki baskısında, karakterin vampirlik üzerine bilimsel inceleme yapıp sonuçlara vardığı çok önemli bir bölüm olan 11. bölümün kitaba basılması unutulmuş, mecburen o bölümü İngilizce epub sürümünden okudum. Artemis baskısında vardır sanıyorum.