Hacı Murat
Lev Nikolayeviç Tolstoy
Meşhur Rus romancısı Tolstoy’un “Hacı Murat” isimli romanında Şeyh Şamil tarafından öldürülmek
istendiği için Ruslara katılan Hacı Murat’ın hazin ve ibret dolu hikâyesi anlatılır. Romanda, Hacı Murat,
önceleri Şeyh Şamil’in sağ kolu iken, sonradan aralarındaki bir kan davası sebebiyle ona düşman kesilir.
Tolstoy, romanına kaynak olarak Rus vesikalarını aldığı için böyle bir yanılgıya düşmüştür.
Şeyh Şamil, Kafkasya’nın bağımsızlığı için elinden gelen gayreti göstermiş, bu uğurda öz evladını dahi kendi
elleriyle düşmana teslim edebilmiş, kahramanlıkları ile efsaneleşmiş bir liderdir. Hacı Murat ise Şeyh
Şamil’in bu mücadelesi esnasında sürekli olarak yanında bulunmuş, onun naipliğine kadar yükselmiş bir
kişidir. Hacı Murat, romanda anlatılanın aksine, Şeyh Şamil tarafından verilen çok önemli bir vazife ile
Ruslara katılmıştır.
Konunun aslı, Tarık Mümtaz Göztepe tarafından yazılan. Şeyh Şamil’in küçük oğlu Kamil Paşa tarafından
incelenen ve torunu Said Şamil Bey tarafından da tetkik ve tashih edilen Dağıstan Arslanı Şeyh
Şamil* adlı eserde anlatılır. Tarık Mümtaz Göztepe, söz konusu eserinde konuyu şu şekilde ele alır:
“Gürcistan’ın Rus orduları tarafından şiddetli surette takviye edilmesi ve sıkı bir kontrol altına alınması
üzerine, hariçten silah tedariki imkânsız hale gelmişti. Şamil’in büyük ve şaşırtıcı dehası, bu hayatf
ihtiyacı düşmandan temin ve tedarik etmekten âciz olmadığını göstermek için, harikulade cüretli ve akıllara
hayret verici bir teşebbüse geçti. Bu teşebbüse göre; Hacı Murat, imam’a isyan edecek, yahut Şamil
tarafından idama mahkûm edilecek, bunun üzerine hayatını kurtarmak için başını alıp kaçarak Ruslara
iltihak edecek ve onların emniyetini kazandıktan sonra, mükemmel Rus silahlarıyla mücehhez bir ordu teşkil
edip güya Şamil’in üzerine yürüyecek ve bu silahları Şamil’e takdim edecekti.”
Olayın aslı buydu; ama bunu Rus kaynaklarının yazmaları mümkün değildi. Tolstoy ise “Hacı Murat”ı, bu
gerçeği bildiği için yazıyordu. Hakikati açıkça söylemiyordu; ama satır aralarında Rus kaynaklarının da
birer aldatmaca olduğunu belirtmekten geri kalmıyordu.
Şeyh Şamil’in en sadık ve mümtaz naiplerinden biri olan ve onun parmağının bir işareti ile kendisini ölüme
ve ateşe atmaktan çekinmeyen Hacı Murat’ın Şeyh Şamil’e isyan edebileceğini düşünmek bile mümkün
değildir. Hacı Murat, kendisini çekemeyenlere rağmen, hiçbir zaman vatanına ve milletine asi olmamış,
daima vatanı ve milleti için canla başla çalışmıştır.
Meşhur Rus romancısı Tolstoy’un “Hacı Murat” isimli romanında Şeyh Şamil tarafından öldürülmek
istendiği için Ruslara katılan Hacı Murat’ın hazin ve ibret dolu hikâyesi anlatılır. Romanda, Hacı Murat,
önceleri Şeyh Şamil’in sağ kolu iken, sonradan aralarındaki bir kan davası sebebiyle ona düşman kesilir.
Tolstoy, romanına kaynak olarak Rus vesikalarını aldığı için böyle bir yanılgıya düşmüştür.
Şeyh Şamil, Kafkasya’nın bağımsızlığı için elinden gelen gayreti göstermiş, bu uğurda öz evladını dahi kendi
elleriyle düşmana teslim edebilmiş, kahramanlıkları ile efsaneleşmiş bir liderdir. Hacı Murat ise Şeyh
Şamil’in bu mücadelesi esnasında sürekli olarak yanında bulunmuş, onun naipliğine kadar yükselmiş bir
kişidir. Hacı Murat, romanda anlatılanın aksine, Şeyh Şamil tarafından verilen çok önemli bir vazife ile
Ruslara katılmıştır.
Konunun aslı, Tarık Mümtaz Göztepe tarafından yazılan. Şeyh Şamil’in küçük oğlu Kamil Paşa tarafından
incelenen ve torunu Said Şamil Bey tarafından da tetkik ve tashih edilen Dağıstan Arslanı Şeyh
Şamil* adlı eserde anlatılır. Tarık Mümtaz Göztepe, söz konusu eserinde konuyu şu şekilde ele alır:
“Gürcistan’ın Rus orduları tarafından şiddetli surette takviye edilmesi ve sıkı bir kontrol altına alınması
üzerine, hariçten silah tedariki imkânsız hale gelmişti. Şamil’in büyük ve şaşırtıcı dehası, bu hayatf
ihtiyacı düşmandan temin ve tedarik etmekten âciz olmadığını göstermek için, harikulade cüretli ve akıllara
hayret verici bir teşebbüse geç... tümünü göster
Değerlendirmeler
İki kere okumuş olduğum güzeller güzeli kitap. İkinci okuyuşum Kafkasya tarihi dersimde hocamın önerisi üzerine olmuştu.
kitabın en güzel yanı Tolstoyun objektif olarak kahramanları anlatmasıdır tavsiye ederim
Bir TOLSTOY Klasiği severek okudum ama tarihi kaynaklarla u kitaptaki bilgiler arasında bir farklılık var gibi
Çok fazla karakter olmasına rağmen çoğunluğu akılda yer edinebiliyor. Okuduğum ilk Tolstoy romanı olduğunu itiraf edeyim ama Rus Edebiyatı'na alışık birine yabancı gelmecek bir roman. Biyografik bir özelliği var romanın hatta vaktiyle yeşilçamda Cüneyt abimiz de filmini çevirmiş Hacı Murat'ın. Cüneyt Arkın'dan anlaşılacağı üzere destansı, epik bir yanı var hikayenin; sonları özellikle. Tavsiye ediyorum..
kitabın girişine bile vurulmuştum. hatta beni yolun kenarındaki çiçeğe benzetenler de olmuştu.
çeçen lider şeyh şamil'in en yakın adamlarından Hacı Murat'ı anlatmış,yazar.kitapta olanın tersine Hacı Murat vatanına bağlı,imanlı bir çeçendir.rus-çeçen savaşına değinilmiş.fena değildi.
Tolstoy gibi bir yazar değerlendirmek bize yakışmaz =))
Tarafsız bir anlatım ile kendi halkını hatta çarını eleştiren büyük yazar. Tolstoy a saygılar
Tolstoy’un bu eseri Çeçen bir asker olan Hacı Murat’ın yaşam öyküsünü eşine az rastlanır bir objektiflikle anlatmakla birlikte biraz eksiklik duygusu uyandırıyor. Şüphesiz Kafkasya’da subaylık yapan yazarın çok rahat gözlemleme ve bu toplulukların mücadelesini değerlendirme şansı olmuştur. Fakat kısa bir öykü olarak ele alması bu ilgi çekici hayatı biraz özet haline getirmiş. İnsan hele de böyle usta bir yazar yazınca daha fazlasını okumak daha derinine inmek istiyor.
Eser gerçekten de akıcı, yumuşak ve aynı zamanda çok etkili bir dile sahip. Ama kitapta Tolstoyun Hacı Murata sempatisi ve hayranlığı, Şeyh Şamile ise belli bir antipatik yanaşması var sanki, ya da bana öyle geldi. Şöyle ki, Muratı cesur, mert, sözünün eri gibi, Şamili ise bir az acımasız, kurnaz, hiylekar biri olarak canlandırmış. Belki de bu yazarın içindeki hafif milliyet kimliyinden kaynaklanmış ola bilir. Tabii ki Tolstoyun İtiraflar'ını okuyan biri olarak yazarın samimiyetine inanıyorum, fakat sonuçta Şamil halkının özgürlüğü için Rus halkına karşı savaşmıştır. Ancak Hacı Muratın ömrü kitaptaki hayat öyküsünden anladığımız kadarıyla Rus Çarına hizmette geçmiştir. Bu belki de yazarın taraf tutmasına neden olmuş olabilir.
Ama belki de eserde, bir müslüman olarak gözümde büyük gördüğüm İmam Şamilin tasavvurumdaki imajından farklı bir şekilde canlandırılması bu kanaate varmama neden oldu.
Baskı Bilgileri
Ciltsiz, 160 sayfa
Antik Dünya Klasikleri tarafından yayınlandı
Diğer baskılar
Benzer Kitaplar
Şu An Okuyanlar
Okumuşlar
Okumak İsteyenler
Takas Verenler