Harp ve Sulh Avrupa ve Osmanlılar

Calouste Gulbenkian Vakfı (Lizbon) ile Sorbonne Üniversitesi’ne bağlı Uygulamalı Yüksek Araştırmalar Okulu’nun (Paris), Fransa’da 2009’da gerçekleşen “Türkiye Mevsimi” çerçevesinde birlikte düzenledikleri bir kolokyumun ürünü olan ve Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nün (İstanbul) desteğiyle Türkiye’de yayınlanan bu kitap bize şaşırtıcı bilgiler sunuyor. İstanbul’un fethinden, Lozan Antlaşması’na kadar, birden çok medeniyetin stratejik buluşma noktasında yer alan Osmanlı İmparatorluğu, Batı Avrupa için meydan okunacak başlıca hedef konumundaydı. Avrupa kendini birkaç yüzyıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun aynasında seyretti ve onunla rekabet halindeyken bile, siyasal ve askeri gücü, yönetiminin mükemmelliği, maddi kültürünün inceliği karşısında hayranlığını gizleyemedi. Ama benimseme ile dışlama arasında gidip gelen bu hayranlık, sonunda, onu yok etme ihtirasına yenik düştü. Peki, acaba bu gidişat tek yönlü müydü? Kuşkusuz Osmanlı İmparatorluğu da, Avrupa’ya yönelik fetih ve dize getirme ihtiraslarından yoksun değildi. Osmanlı İmparatorluğu ile Avrupalı güçler arasında yüzyıllar boyunca sürmüş ilişkileri connected history (bağlı tarihler) perspektifinden ele alan Harp ve Sulh; Avrupa ve Osmanlılar eski bilgilerimize nüanslı yaklaşımlar getirmekle kalmıyor, yeni araştırmaların sonuçlarını da gün ışığına çıkarıyor; bu çerçevede her iki tarafta öbür tarafın nasıl temsil edildiğine dair imgelere ayrıcalıklı bir yer açılıyor, yakınlaşma biçimlerine, temas mekanizmalarına ve bu temasları kuran aracılara özel bir önem veriliyor. Kitap, Osmanlı konusunda farklı disiplinlerde uzmanlaşmış parlak bir araştırmacılar topluluğunu ve uluslararası planda öne çıkan Osmanlı tarihi uzmanlarından bazılarını bir araya getiriyor. Harp ve Sulh; Avrupa ve Osmanlılar ayrıca, dışa açılma dinamiği çerçevesinde, belki de ilk kez, Türkiyeli okurlara İspanyol ve Portekizli araştırmacıların çalışmalarını okuma imkânını vererek Akdeniz’in iki ucundaki tarihçilik anlayışlarını buluşturuyor.

Calouste Gulbenkian Vakfı (Lizbon) ile Sorbonne Üniversitesi’ne bağlı Uygulamalı Yüksek Araştırmalar Okulu’nun (Paris), Fransa’da 2009’da gerçekleşen “Türkiye Mevsimi” çerçevesinde birlikte düzenledikleri bir kolokyumun ürünü olan ve Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nün (İstanbul) desteğiyle Türkiye’de yayınlanan bu kitap bize şaşırtıcı bilgiler sunuyor. İstanbul’un fethinden, Lozan Antlaşması’na kadar, birden çok medeniyetin stratejik buluşma noktasında yer alan Osmanlı İmparatorluğu, Batı Avrupa için meydan okunacak başlıca hedef konumundaydı. Avrupa kendini birkaç yüzyıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu’nun aynasında seyretti ve onunla rekabet halindeyken bile, siyasal ve askeri gücü, yönetiminin mükemmelliği, maddi kültürünün inceliği karşısında hayranlığını gizleyemedi. Ama benimseme ile dışlama arasında gidip gelen bu hayranlık, sonunda, onu yok etme ihtirasına yenik düştü. Peki, acaba bu gidişat tek yönlü müydü? Kuşkusuz Osmanlı İmparatorluğu da, Avrupa’ya yönelik fetih ve dize getirme ihtiraslarından yoksun değildi. Osmanlı İmparatorluğu ile Avrupalı güçler arasında yüzyıllar boyunca sürmüş ilişkileri connected history (bağlı tarihler) perspektifinden ele alan Harp ve Sulh; Avrupa ve Osmanlılar eski bilgilerimize nüanslı yaklaşımlar getirmekle kalmıyor, yeni araştırmaların sonuçlarını da gün ışığına çıkarıyor; bu çerçevede her iki tarafta öbür tarafın nasıl temsil edildiğine dair imgelere ayrıcalıklı bir yer açılıyor, yakınlaşma biçimlerine, temas mekanizmalarına... tümünü göster