Sinema Modern Mitoloji

Sinemada kahramanın yolculuğu nereden başlıyor? Bugün bu yolculuk nereye vardı?Bütün filmler aynı öyküleri mi anlatıyor? Sinemanın mitolojik kökenlerine inen bu kitap, hem ünlü yönetmen­lerin filmlerine hem de günümüzün aksiyon filmlerine bambaşka bir gözle bakıyor. Kahramanın yolculuğu, filmlerin renkli dünyasında yeni bir boyut kazanıyor.Klasik sinema tarihi kitaplarından farklı bir çalışma, hem filmlerin çözümlenme yöntemiyle hem de çözümlenen filmlerle: Matrix, Amélie, Gözleri Tamamen Kapalı, Umut, Dövüş Kulübü, Müfreze, Full Metal Jacket, Kıyamet, Ağrı Dağı Efsanesi, Mavi Kadife, Şeytan Çıkmazı, Orfée, Siyah Orfe, Mavi, Gizli Yüz, Amadeus, Azınlık Raporu.Sinema: Modern Mitoloji, sinema sanatıyla ve özellikle senaryo yazmakla ilgilenen herkesin mutlaka okuması gereken bir kitap. Bu kitap sizi filmlerin arkasındaki büyülü dünyaya götürüyor...Günümüzde sinema salonlarında film izleme deneyimi, kabile ateşinin etrafında toplanarak anlatıcıyı dinleme ritüelinin yerini almıştır. Sinema izleyicisi, karanlık salonda oturur ve projeksiyonun yansıttığı imgelerin titrek ışığına bakar; tıpkı ateşin çevresinde oturup oynaşan alevleri izlerken kendilerini yansıtan, tanımlayan, belirleyen ve böylece yeniden yaratan öyküleri birbirlerine anlatan uzak atalarımız gibi.Sinema: Modern Mitoloji iki bölümden oluşuyor: Birinci bölümde, sinemaya farklı bir şekilde bakmamızı sağlayacak mitos, ritus, inisiyasyon, monomitos gibi kavramlar açıklanıyor; sinema tarihinden seçilen filmler, Kahramanın Yolculuğu şablonu üzerinden inceleniyor. İkinci bölümdeyse film çözümlemeleri yer alıyor. David Lynch, Kieslowski, Stanley Kubrick gibi sıra dışı yönetmenler, Matrix, Amelie, Dövüş Kulübü gibi post-modern filmler, Umut, Gizli Yüz gibi Türk filmleri, Tecimerin kendine özgü yöntemiyle analiz ediliyor. Filmlerde rastlanan mitolojik ya da dinsel göstergeler ve ritüellerin bu filmlerdeki yansımaları ele alınıyor; kahramanların ortak noktaları ve farklı maceralarda izlenen ortak yolculuklar gözler önüne seriliyor.Filmler de tıpkı mitoslar gibi, yaratıcısının kişisel etkisini farklı insanların zihnine taşıyan kolektif, toplumsal ürünlerdir. Bu nedenle, mitosların hem yapısal hem de psikolojik işleyiş­lerini açıklayan kuramlardan yola çıkarak sinemayı modern mitoloji olarak değerlendirmek mümkündür. Jung, Eliade ve Gaster gibi mitoloji konusunda yetkin araştırmacıların ve özellikle Joseph Campbellın çalışmaları, bu alanda yol gösterici olmuştur, olacaktır.Sinema gerçekte tarihsel olarak dramanın bir devamıdır. Kendine özgü klasik temellere sahip olan drama, özünde yazınsal bir tür olduğu için, mitoslardaki tematik ve örneksel yapı, dramanın ekrana yansımış biçimi olan filmlerde de kendini gösterir. Sinema yalnızca modern mitoloji olmakla kalmaz, kendi kökenini de mitolojide bulur.fight club (dövüş kulübü)Yönetmen: David FincherSenaryo: Jim Uhls - Chuck PalahniukOyuncular: Edward Norton, Brad PittHelena Bonham Carter Görüntü Yönetmeni: Jeff Cronenweth1999, Almanya-ABD, 139 dk.Dövüş Kulübü şiddet olaylarının giderek artan bir hızla tırmanmaya başladığı bir dönemde gös­terime girdi. Chuck Palahniukun bir romanından uyarlanan, senaryosu Jim Uhlsa ait Dövüş Kulübü, Columbine Lisesi Katliamından sonra kendini toparlamakta zorlanan Amerikan seyircisine 1999 sonbaharında sunuldu. Terörizm dehşetinin dünyanın en sakin bölgelerinde bile hissedilmeye başlandığı bu olumsuz atmosferde, açıkça şid­det içerdiğini ilan eden bir filmin hoş karşılanma olasılığı oldukça düşüktü.matrixYönetmen: Andy-Larry WachowskiSenaryo: Andy-Larry Wachowski Oyuncular: Keanu Reeves, Laurance FishburneCarrie-Anne Moss, Hugo WeavingGörüntü Yönetmeni: Bill Pope1999, ABD, 136 dk.Biz, modern kahramanlar olarak mağaralara girip labirentlerdeki mitsel canavarlarla dövüşemiyoruz ama bir özel dünyaya giriyor, derinlerdeki karanlık mağaraya ulaşıyor ve kendi sine-düşlerimizi izliyoruz. Kahramanın Yolculuğunu sinema salon­larında izleyici olarak yaşıyoruz. amélieYönetmen: Jean-Pierre JeunetSenaryo: Jean-Pierre Jeunet - Guillaume LaurantOyuncular: Audrey Tautou, Mathieu Kassovitz,Rufus, Lorella Cravotta, Serge MerlinGörüntü Yönetmeni: Bruno Delbonnel2001, Fransa-Almanya, 122 dk.‘İçerik karşısında tekniğin zaferi suçlamaları, kaçınılmaz olarak bu film için de gün­deme geldi. Televizyon ve reklam estetiğinin ele ge­çirdiği bu post-modern sinema anlayışı için, post-sinema nitelen­dirmesi yapıldı. Jeunetnin sineması için, gerçeğin araştırılmasında bir araç değil, kendine özgü bir dünya yaratmanın teknik yöntemi eleştirisi getirildi. Ancak bu eleştiriler havada kalıyordu; çünkü Jeunet, yarattığı görüntülerin ‘sahteliğini zaten kabulleniyor, filme yansıttığı kendi özgün dünyasının, yapıtın ‘postmodern yüreği olduğunu itiraf ediyordu.vietnam savaşı filmleriPlatoon (Müfreze, 1986, ABD, 120 dk.)Full Metal Jacket (1987, ABD, 116 dk.)Apocalypse Now (Kıyamet, 1979, ABD, 153 dk.)Nehrin iyice yukarılarında bir köprü vardır. Amerikalılar gün boyu köprüyü inşa ederler, gece Vietkong köprüyü havaya uçurur. Bu böyle sürer gider (...) Köprü, sınav ve ölüm simgesidir. Köprüyü savunan askerler çoktan ölmüş gibi davranırlar. Tüm bu köprü sahnesi, masalsı, düşsel, zamanın dışında bir hava için­de verilir; yoğun bir boşluk, anlamsızlık, kadercilik duygusu egemendir. Gün boyu yapılan çabaların gece yok olması, sürekli yinelenen beyhude uğraş, mitolojide sık görülen bir motiftir.eyes wide shut (gözleri tamamen kapalı)Yönetmen: Stanley KubrickSenaryo: Stanley Kubrick - Frederic Raphael Oyuncular: Tom Cruise, Nicole KidmanMadison Eginton, Jackie SawirisGörüntü Yönetmeni: Larry Smith1999, ABD-İngiltere, 159 dk.Belki de eninde sonunda cinsel takıntılarla ilgili bir filmdir bu; izleyiciler ve eleş­tirmenler, gözlerinin önünde olanları fark etmeyip filmdeki cinselliğin tutsağı olarak kalırlar. Ne var ki yalnızca Harfordların içsel yaşamlarına odaklanmış kalmak, Kubrickin tüm meslek birikimini adadığı görsel sinema dünyasına kör kalmak demektir. Son yapıtında bize göstermek istediği yaşam dilimi, Amerikan İmparatorluğunun bin yılın sonundaki durumu, zengin, güçlü ve ayrıcalıklı olanların bizleri tüketim malları gibi kullandıkları, kendi suçlarını parlak örtüler altında sakladıkları bir dünyadır. umutYönetmen: Yılmaz GüneySenaryo: Yılmaz Güney Oyuncular: Yılmaz Güney, Gülşen AlnıaçıkTuncel Kurtiz, Osman AlyanakGörüntü Yönetmeni: Kaya Ererez1970, Türkiye, 100 dk.Filmde suyla ilgili çok simge vardır. Öncelikle henüz yola çıkılmadan Cab­barın evin­de bakılan su falları akla gelir. Hazinenin Ceyhan nehri kıyısında olma­sı, iki köp­rü arasında bulunması mekân açısından özel ve kutsal bir konumu vurgular. Köprü, daima inisiyasyon simgesidir; su da arınma kavramını yansıtır. Nehrin salla geçilmesi, kazıya başlanmadan önce nehirde abdest alınması ve kazdıkça sürekli olarak kuyudan su çıkması arınma simgelerinin yinelenmesidir. ağrı dağı efsanesiYönetmen: Memduh ÜnSenaryo: Duygu Sağıroğlu – Lütfi Ö. AkadOyuncular: Fatma Girik, Hakan BalamirAtıf Kaptan, Hayati Hamzaoğlu, Reha Yurdakul Görüntü Yönetmeni: Gani Turanlı1975, Türkiye, 87 dk.Dünyada en çok tanınan yazarlarımızdan biri olan Yaşar Kemal, kültürel farklılıkla­rın yarattığı zenginlikleri öne çıkaran, yerellikten vazgeçmeden evrenselliğe ulaşabilen, kaynak olarak mitosları, halk masallarını kullanan bir yazardır. Yaşar Kemalin ya­­pıtlarındaki kahramanlar adaletsizliği, kötülüğü, çaresizliği yenemedikleri için mitsel, düşsel dünyalara sığınırlar.blue velvet (mavi kadife)Yönetmen: David LynchSenaryo: David LynchOyuncular: Isabella Rossellini, Kyle MacLachlanDennis Hopper, Laura DernGörüntü Yönetmeni: Frederick Elmes1986, ABD, 120 dk.Geçtiğimiz tüm yollar, karanlığın yüreğine yaptığımız yolculuk boyunca öğrendi­ğimiz tüm bilgiler bizi ayrıcalıklı kılar; unutmayalım ki böyle bir yolculuğa asla çıkamayacak, bu tür bilgilere asla ulaşamayacak olanlar vardır ve daima olacaktır. Jake Horsleyin de­diği gibi; ‘Ne aydınlığa ne de karanlığa doğrudan bakmaya cesa­ret edemeyenler ve ya­şa­­mın gizleriyle karşılaştıklarında arkasını dönmeyi seçenler için ‘gerçek, her zaman öğrenmek istemedikleri bir şey olarak kalacaktır.angel heart (şeytan çıkmazı)Yönetmen: Alan ParkerSenaryo: Alan ParkerOyuncular: Mickey Rourke, Robert De NiroLisa Bonet, Charlotte RamplingGörüntü Yönetmeni: Michael Seresin1987, ABD-Kanada-İngiltere, 113 dk.Şeytan Çıkmazı, insanın farkında bile olmadan, hatta kötülük içeren eylemlere bile kalkışmadan kötü olabileceğini ileri sürer. Filmin bu teolojik savında Hıristiyanlığın İlk Günah (Original Sin) kavramının ağırlığı hissedilir. Filmin koyu kaderciliğini en iyi özetleyen yine Louis Cyphreın yorumudur: ‘Dünya üzerinde insanların birbirinden nefret etmesine yetecek kadar din var ama birbirlerini sevmelerine yetecek kadar yok.amadeusYönetmen: Milos FormanSenaryo: Peter ShafferOyuncular: F. Murray Abraham, Tom HulceElizabeth Berridge, Simon CallowGörüntü Yönetmeni: Miroslav Ondrícek1984, ABD, 160 dk.Sorun aşikârdır: kendimizle gerçekten yüzleşebilir miyiz? Bu yüzleşme sonunda Ka­bil gibi, Salieri gibi mi davranacağız? İnsan yaşamının, varoluşumuzun kaçınılmaz olguları olan başarı ya da başarısızlık, gurur ya da kıskançlık, olağanüstülük ya da sıra­danlık karşısında ne yapaca­ğız? Harcanan çaba, zaman, yetenek ve ki­şisel değerler an­laşılmadığı, terk edilmiş ve umutsuz kaldığımız zaman hırsımızı yönelteceğimiz bir Amadeus mu bulmalıyız? Onu yok etmeli miyiz? Yoksa kendimizi mi öldürmeliyiz? Salieri her ikisini de yapar. gizli yüzYönetmen: Ömer KavurSenaryo: Orhan PamukOyuncular: Zuhal Olcay, Fikret KuşkanSevda Ferdağ, Rutkay AzizGörüntü Yönetmeni: Erdal Kahraman1991, Türkiye, 118 dk.Tasavvuf kaynaklarından beslenen, Halk Edebiyatı geleneğinden yararlanan Gizli Yüz, tam anlamıyla bir arayış ve yolculuk filmidir. Bu özelliğiyle Monomitos kavramına, Şamanist düş gezilerine, inisiyasyon yolculuklarına, seyr-i sülûk olgusuna, kendini tanıma çabasına, tinsel değişim ve dönüşüm serüvenlerine yakın düşer.minority report (azınlık raporu)Yönetmen: Steven SpielbergSenaryo: Scott Frank-John CohenOyuncular: Tom Cruise, Max von SydowSteve Harris, Neal McDonough, Patrick KilpatrickGörüntü Yönetmeni: Janusz Kaminski2002, ABD, 145 dk.Azınlık Raporu ve abd yönetimi, dünyaya klasik bir takas öneriyor: Dünyayı katillerden ya da teröristlerden kurtarmak için, kişisel özgür­lük­lerden vazgeçilmesi. abd ye ne kadar güvenebiliriz? Dünya üzerin­de, yalnızca güvenliği tehdit edenleri denetim altında tutacaklarına, yaşamlarımız üzerinde baskı kurmayacaklarına kim inanabilir? Güvenlik gerekçesi kişisel özgürlüklerin kısıtlanmasını doğrular mı? Zaten abd yönetimi kendini savunma hakkına sığınarak kuşkulu bulduğu binlerce kişinin özgürlüklerini kısıtlamış, gözaltında tuttukları hakkında ayrın­tıları açıklamamış, yerlerini bile söylememiştir. Oysa Philip K. Dickin sözleri çok açıktır: ‘Eğer bir sistem masum insanları tutuklayarak ayakta kalabiliyorsa, aslında yok edilmeyi hak ediyordur.ömer tecimer1952 İstanbul doğumlu. Galatasaray Lisesinin ardından İktisadi Ticari İlimler Akademisinden mezun oldu. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakül­te­sinde master yaptı. Gül+Haç, Batı Uygarlığının Yeraltı Kaynakları isimli araştırma kitabı plan b tarafın­dan yayınlandı.

Sinemada kahramanın yolculuğu nereden başlıyor? Bugün bu yolculuk nereye vardı?Bütün filmler aynı öyküleri mi anlatıyor? Sinemanın mitolojik kökenlerine inen bu kitap, hem ünlü yönetmen­lerin filmlerine hem de günümüzün aksiyon filmlerine bambaşka bir gözle bakıyor. Kahramanın yolculuğu, filmlerin renkli dünyasında yeni bir boyut kazanıyor.Klasik sinema tarihi kitaplarından farklı bir çalışma, hem filmlerin çözümlenme yöntemiyle hem de çözümlenen filmlerle: Matrix, Amélie, Gözleri Tamamen Kapalı, Umut, Dövüş Kulübü, Müfreze, Full Metal Jacket, Kıyamet, Ağrı Dağı Efsanesi, Mavi Kadife, Şeytan Çıkmazı, Orfée, Siyah Orfe, Mavi, Gizli Yüz, Amadeus, Azınlık Raporu.Sinema: Modern Mitoloji, sinema sanatıyla ve özellikle senaryo yazmakla ilgilenen herkesin mutlaka okuması gereken bir kitap. Bu kitap sizi filmlerin arkasındaki büyülü dünyaya götürüyor...Günümüzde sinema salonlarında film izleme deneyimi, kabile ateşinin etrafında toplanarak anlatıcıyı dinleme ritüelinin yerini almıştır. Sinema izleyicisi, karanlık salonda oturur ve projeksiyonun yansıttığı imgelerin titrek ışığına bakar; tıpkı ateşin çevresinde oturup oynaşan alevleri izlerken kendilerini yansıtan, tanımlayan, belirleyen ve böylece yeniden yaratan öyküleri birbirlerine anlatan uzak atalarımız gibi.Sinema: Modern Mitoloji iki bölümden oluşuyor: Birinci bölümde, sinemaya farklı bir şekilde bakmamızı sağlayacak mitos, ritus, inisiyasyon, monomitos gibi kavramlar açıklanıyor; sinema tarihinden seçilen filmler, Kahramanı... tümünü göster