Smokinli Berduş

Enis Batur, 1974-2000 yılları arasında yazdığı şiir yazılarıyla, hem Şairin durduğu yeri, hem de tekniğini, temalarını, üslûp kaygılarını inceledi. Yahya Kemal ve Ahmet Haşimden Nâzım Hikmet ve Tanpınara, Oktay Rifat ve Melih Cevdetten Cemal Süreya ve İlhan Berke, Turgut Uyar ve Ahmet Oktaydan Güven Turan ve İsmet Özele uzanan okuma denemeleri....Şiirin İktidar, Red, Ölüm, Gece, Fal, Sinema, Giyotin, Radyo, Tren, Saray, Cinsellik, Sessizlik ile ilişkileri... Modern Şiirimiz nasıl doğdu, gelişti, büzüştü?Yenilikçi Türk Şiirini anlamak için vazgeçilmez bir kaynak. TADIMLIKEdebiyat ve MatematikBizim edebiyatımız, Edebiyat üzerine çok az düşünmüştür. Eurekası (Poe), Monsieur Testei (Valéry), Kimi Kitaplarımı Nasıl Yazdım?ı (Roussel) olmayan bir edebiyat boy atmakta zorlanır.Şiir üzerine biraz daha fazla malzeme var elimizde. Hâşimin Piyâleye yazdığı öncü önsözden bugüne uzanan zaman dilimi içinde Tanpınarın, Necatigilin, Turgut Uyar ve Cemal Süreyanın şiirin içinden yazdıkları yabana atılamayacak bir toplamın ilk dilucuna gelen örnekleri. Şiir Sanatı, dizgeyi sevmeyen bir kültürün kısırlığını kanıtlıyor öte yandan: Salâh Birselin Şiirin İlkeleri ve İsmet Özelin Şiir Okuma Kılavuzu ile sınırlı bu alandaki ürünler. Çözümlemelerin geçmişi yeni, sayısı büyüksenebilecek gibi değil: Cöntürkten Ahmet Oktaya, birkaç kahraman iş. Kuramsal çerçevede 1970lerdeki kıpırdanışın önü hemen tıkandı: Belki Akademi çöktüğü için, belki daha da geniş nedenlerle. Kendisi üzerinde düşünmeyen Edebiyat, kaçınılmaz biçimde, ne kadar kalıcı ürün verebiliyorsa o kadar verebiliyor böylece: Seyrek.Çeviri yayın alanında yaşanan sıçramaya da özenle bakmalıyız aslında. Hangi klasik metinlere hâlâ ulaşamadık? Şiirden uzaklaşmayacak olursak: Hopkinsten, Yeatsden, Valéryden, Claudelden, Hölderlinden, Pasternaktan, Mandelstamdan, Ekelöften ve daha nice şairden neden birer tane olsun kitap yapmadık? Şiir üzerine yazılmış, herbiri olmazsa olmaz özelliği taşıyan, hem de şairlerin kaleminden çıkma deneme toplamları neden yayımlanamadı? Mallarmé, Gottfried Benn, Pound, Bonnefoy, Seferis, Wallace Stevens ve pek çok denemeci-şairin kitapları canalıcı açılımlar getirecek yapıtlar. Pazın çekirdeğine henüz yönelmedik. Eliottan çevrilmesi gereken daha çok deneme var.XX. yüzyılın özellikle ikinci yarısına damgasını vuran eleştirel üretim bağlamında bir dönem yaşadığımız hareketliliğin yerini durgunluk aldı çarçabuk: Rus Formalistleri, Prag Çevresi, Frankfurt Okulunun anayapıtları, Yorum Bilgisinin büyük metinleri ne kadar uzağımızda. Econun romanlarına sıcağı sıcağına yetişmek için çırpınıyoruz da, herbiri ayrı önem taşıyan kuramsal çalışmalarına kulak asmıyoruz hâlâ.Türkiyenin kültür ortamına öteden beri bir virüs gibi dadanan, eklemlemeyi öncelikle silkip atmamız gerekir üzerimizden. Yeni Derginin, Türk Dilinin, Çağdaş Eleştirinin ve pek çok başka derginin koleksiyonlarını tarayın, bir meçhul asker mezarlığının uçsuz bucaksız koridorlarında dolaştığınızı anlarsınız: Keşfedilmeyi, yanyana getirilmeyi bekleyen çok sayıda önemli metin orada beklemektedir.Edebiyat üzerine düşünmek için, bir ağacın organik bütünlüğünü gözönüne almak gerekir. Kökünü tanımadığımız, gövdesini hesaba katmadığımız, ana dallarını farketmediğimiz yaşlı bir ağacın tomurcuklarını toplamakla uzun yola çıkın hazırlayamayız.Edebiyatı zembille inmiş bir yetenek ve kısa atımlı kelime cümbüşü ile tanımlama yanlışını benimsememişsek, matematik öğrenmekten başka çıkış yolumuz yoktur.Ve matematik öğrenmek bir metafor değildir.

Enis Batur, 1974-2000 yılları arasında yazdığı şiir yazılarıyla, hem Şairin durduğu yeri, hem de tekniğini, temalarını, üslûp kaygılarını inceledi. Yahya Kemal ve Ahmet Haşimden Nâzım Hikmet ve Tanpınara, Oktay Rifat ve Melih Cevdetten Cemal Süreya ve İlhan Berke, Turgut Uyar ve Ahmet Oktaydan Güven Turan ve İsmet Özele uzanan okuma denemeleri....Şiirin İktidar, Red, Ölüm, Gece, Fal, Sinema, Giyotin, Radyo, Tren, Saray, Cinsellik, Sessizlik ile ilişkileri... Modern Şiirimiz nasıl doğdu, gelişti, büzüştü?Yenilikçi Türk Şiirini anlamak için vazgeçilmez bir kaynak. TADIMLIKEdebiyat ve MatematikBizim edebiyatımız, Edebiyat üzerine çok az düşünmüştür. Eurekası (Poe), Monsieur Testei (Valéry), Kimi Kitaplarımı Nasıl Yazdım?ı (Roussel) olmayan bir edebiyat boy atmakta zorlanır.Şiir üzerine biraz daha fazla malzeme var elimizde. Hâşimin Piyâleye yazdığı öncü önsözden bugüne uzanan zaman dilimi içinde Tanpınarın, Necatigilin, Turgut Uyar ve Cemal Süreyanın şiirin içinden yazdıkları yabana atılamayacak bir toplamın ilk dilucuna gelen örnekleri. Şiir Sanatı, dizgeyi sevmeyen bir kültürün kısırlığını kanıtlıyor öte yandan: Salâh Birselin Şiirin İlkeleri ve İsmet Özelin Şiir Okuma Kılavuzu ile sınırlı bu alandaki ürünler. Çözümlemelerin geçmişi yeni, sayısı büyüksenebilecek gibi değil: Cöntürkten Ahmet Oktaya, birkaç kahraman iş. Kuramsal çerçevede 1970lerdeki kıpırdanışın önü hemen tıkandı: Belki Akademi çöktüğü için, belki daha da geniş nedenlerle. Kendisi üzerinde düşünmeyen Edebiy... tümünü göster