Yunanlılar Mitlerine İnanmışlar Mıydı?

Biz aslında olaylar hakkında yanlış bir yargıya varmıyoruz: Yüzyıllar boyunca tuhaf bir biçimde oluşan şey olayların kendi hakikatleridir. En yalın gerçekçi deneyim olmak bir yana, hakikat her şeyin tarihe en uygun olanıdır. Şairlerin veya tarihçilerin, tek tek kralının adıyla ve soyağacıyla krallık hanedanları uydurduğu bir dönem oldu; bu insanlar sahteci değildiler, kötü niyetli de: Onlar hakikatlere ulaşmak için o zaman normal olan yöntemi izliyorlardı. Bu düşünceyi sonuna kadar izleyelim, göreceğiz ki kitabı kapattığımızda biz de onlar gibi kurmaca dediğimiz şeyi hakikat olarak kabul ediyoruz: İlyada veya Alice, Fustel de Coulanges'dan ne daha fazla ne de daha az hakikidir. Bu yüzden geçmişin ürünlerinin tamamını ilginç düşler olarak kabul edip, çok kısa bir süre için de olsa "bilimin son durumunu" hakikat olarak kabul edemeyiz. Kültür budur.

Biz aslında olaylar hakkında yanlış bir yargıya varmıyoruz: Yüzyıllar boyunca tuhaf bir biçimde oluşan şey olayların kendi hakikatleridir. En yalın gerçekçi deneyim olmak bir yana, hakikat her şeyin tarihe en uygun olanıdır. Şairlerin veya tarihçilerin, tek tek kralının adıyla ve soyağacıyla krallık hanedanları uydurduğu bir dönem oldu; bu insanlar sahteci değildiler, kötü niyetli de: Onlar hakikatlere ulaşmak için o zaman normal olan yöntemi izliyorlardı. Bu düşünceyi sonuna kadar izleyelim, göreceğiz ki kitabı kapattığımızda biz de onlar gibi kurmaca dediğimiz şeyi hakikat olarak kabul ediyoruz: İlyada veya Alice, Fustel de Coulanges'dan ne daha fazla ne de daha az hakikidir. Bu yüzden geçmişin ürünlerinin tamamını ilginç düşler olarak kabul edip, çok kısa bir süre için de olsa "bilimin son durumunu" hakikat olarak kabul edemeyiz. Kültür budur.