Devlet
Platon
En Son Değerlendirmeler
Platon bir devletin nasıl olması gerektiğini çok güzel betimlemiş.
Keşke tüm yöneticiler platonun da söylediği gibi “özel mülk” olayını bıraksada milleti için daha güzel işler yapabilse…
Platon'un ideal devlet kuramını ortaya koyar. 3 cevher kuramıyla birlikte sınıf ayrımlarını ve erdemli kişiler olan bilge insanların yönetimine tabii tutulmasını meşrulaştırır. Verimli topraklar üzerinde kurulması ve dış ticarete kapalılığı ön planda tutar. Platon'un Komünizm'i yalnızca koruyucu sınıfı kapsamaktadır. Bu yüzden günümüz komünizm anlayışından farklıdır. Aristokratik sistemlerle ilgili sosyolojik tez hazırlamak isteyenler, siyasetle ilgilenenler ve meraklı olanlar mutlaka okumalıdır. Not: Platon'un ideal devleti ütopyadan öteye gidememiştir.
Ayrıca bkz. "Platon'un mağara kuramı" ve "İdealar evreni-Nesneler evreni ayrımı".
Platon, devlet adlı eserinde hocası olan Sokrates'in sağlıklı ve mutlu bir toplum hayatı için düşündüğü ideal ve adil devlet modelini anlatıyor. Eser diyaloglardan oluşuyor. Sohbet şeklinde yazılmış. Bazı yerleri tekrar başa dönüp okusam da okunması kolay ve akıcı.
Eser de, Sokrates ideal devlet yönetimini bir gemiye kaptanlık etmeye benzetiyor. Sokrates'e göre, nasıl bir gemiye kaptanlık edebilmek için teknik bilgiye sahip olmak gerekiyorsa, devlet yönetiminde de baştakinin -Sokrates baştakini kral filozof veya filozof kral şeklinde adlandırır- teknik bilgiye sahip olması gerekir. Sokrates'e göre ülke için doğru, yararlı olanı saptamak filozof kralların işidir. Filozof krallar iyiyi ve doğruyu bilir. Halk bu bilgiye sahip değildir. Günümüz demokrasi anlayışına ters bir durum olsa da düşündürücü bir kitap.
Aslınsa kitapta asıl konuşan Platon. Platon kendi döneminin Atina demokrasisine karşı çıkıyor. Platon'un hocası Sokrates gençleri yozlaştırdığı gerekçesiyle Atina yönetimi tarafından ölüme mahkum edilmiş. Bunun üzerine Platon Devlet adlı kitabını bir tepki olarak yazıyor. Okumanızı tavsiye ederim. Ufkunuzu açaçacak, düşündüren bir eser.
akıl,mantık,zeka ve işleyişi...tutarsız hiçbirşey yok...tartışmanın keyif veren ve bu keyfin doruk noktası.
Çok şükür bitti.. Sıkıldım bitirinceye kadar zorlandım. Tamam altı çizilecek güzel yerler var ama, fazla uzatılmış olması yoruyor insanı. Neyse bir klasik daha biter böylece.
Başta sıkılırım zannediyorsunuz ama bu sözlerin bugüne yetişmesine katkıda bulunan kişilerdeki aşk, insanı bağlıyor. Bitirirken "bu kitaba bin kere daha bakmam gerekecek galiba." dedirtiyor.
nereye koyduğumu bulabilirsem devam edicem. gerçi bi seneden fazla oldu, baştan almak lazım
Kitapta bir takım insanlarla Platon, Sokratesin ağzından, doğruluk nedir tartışırlarken Thasymakhos’a göre doğru ortalığı karıştırır, Platonun aklına bütünden bireye gelmek gelir ve ideal devleti oluşmaya başlar.
Yalnız bence bu işte bir tuhaflık var. Platonun ideal devleti olabilir ancak benim ideal devletim kesinlikle değil. Bir yerde Spartayı örnek aldığı yazılıydı sanırım. Spartalılar daha çocuk iken annelerinden alınıp acımasız bir savaş makinesine dönüştürülür ve büyük başarılar kazanırlardı. Ancak bunlar devleti yaşatmaktan başka bir şeyi düşünmezlerdi. Mesela sakat doğan bir bebek kurban edilirdi. İşte bu yüzden bence Platon tümden varım metodunu kullanmalıydı. İnsanlar her şeyden önce bir birey olarak varlar devletlerin işine yaramak için değil. Onlar devlet için değil devlet onlar için olmalı.
Platon: "Çocuklarda bile görülebilir; daha doğar doğmaz öfkeyle dolup
taşarlar; ama hiç olmazsa benim düşünceme göre, bazılarının akıldan hiçbir zaman nasipleri olmaz, halk
kitlesinin de pek geç olur." derken de felsefecilerin en büyük sorununu açık açık görmüş oluyoruz: "kibir".
Çağını aşmış milyonları etkilemiş bu kitapta bu gibi ilgi çekici noktalar da olacak elbet. Gerçi Marx ve Hitler'i de etkilemişti ama o sayılmaz herhalde.
Her kütüphanede olmazsa olmaz kitaplardan biridir. Hatta bir edebiyat öğretmeni olan kuzenim "Bu kitabı okumayan kitap okuyorum diye ortalıkta gezmesin." derdi hep. Biz de güya kitap kurduyuz ama bu kitabı okumamıştım. Ki orta okul zamanlarından bahsediyorum. Bırakın bir orta okul öğrencisini Felsefe bölümü mezunu birisi için bile bu kitap ağır gelebilecekken benim kitabı okurken ki halimi gözlerinizin önüne getirin. Her bir sayfayı hatta paragrafı tekrar tekrar okumak zorunda kalmıştım toparlayabilmek ve anlayabilmek için.
Ama ser bir sayfayı tekrar tekrar okumak zorunda kalsam bile okurken en çok zevk aldığım 5 kitaptan birisidir ve kütüphanemin baş ucu kitabıdır.
Hocası Sokrates'in hayal ettiği devlete ilişkin konuşmalarının yer aldığı bu eser çok az bilinen ve şükür ki sadece hayalde kalmış bir ütopyadır. Eser incelendiğinde, Sokrates ve Platon ikilisinin aslında tarihin ilk führerleri olarak da tanımlanabilecekleri görülmektedir. Her ne kadar bu eseri çok aykırı gibi görünse de yazarın Ütopya serisindeki "Yasalar" eserinde kısmen bu führerliği hafiflettiğini ifade etmek gerekir. Yine de özellikle "Devlet" isimli eserinin, George Orwell'ın başyapıtı "Bin Dokuzyüz Seksen Dört" 'ün fikir mimarı olduğunu dikkate alarak okunması ve akabinde filozofların monarşi aşkının değil de, Chruchill'in ifade ettiği "En iyi ikinci yönetim biçimi demokrasidir, Birincisi henüz bulunamamıştır" sözün haklılığına katılınması gerektiğine inanıyorum...
Platon, Sokrates'in dialoglarından anlattığı Devlet'te, mutluluk ve iyilik üzerine kurulu ütopyasını anlatır. Kitabın neredeyse tamamı altı çizilecek cümlelerle dolu. Tekrar tekrar okunması gereken başucu kitabı.
Platon'un ideal devlet düzenini , yöneticileri , halkı , toplum yaşamını anlattığı bu eser yüzyıllar öncesinden bizlere hitap etmiş ölümsüz eserlerdendir.Bu kitabı ve Thomas Moore'un Ütopya'sını okuyup karşılaştırmanızda fayda var.
Bir dehanın kaleminden çıkan bu kitabı uzun zaman önce okumuştum hem de araya başka kitap sokmadan üst üste iki defa.. Çok güzel bir şaheser. Sohbete dahil olup sizde tartışmalara katılıyor ve fikirlerinizi sorguluyorsunuz. Bence mutlaka okunması gereken kitaplar arasında. Teşekkürler Platon..