Merve Kunak

Çok sevgili baba, geçenlerde bir kez, senden korktuğumu öne sürmemin nedenini sormuştun. Genellikle olduğu gibi, verecek hiçbir cevap bulamadım, kısmen tam da sana karşı duyduğum bu korku yüzünden, kısmen de bu korkuyu gerekçelendirmek üzere, konuşurken toparlayabileceğimden çok daha fazla ayrıntı gerektiği için...Franz Kafka, 1919da dinlenmek üzere gittiği Schelesende Julie Wohryzek adında bir kızla tanışıp nişanlandı. Aynı yıl kaleme aldığı Babaya Mektup, yazarın bu nişana karşı çıkan babası Hermann Kafkaya yanıtıdır. Kafkanın yayınlamak amacıyla değil, babasıyla ilgili duygu ve düşüncelerini dile getirmek için yazdığı, ama hiç göndermediği bu mektup, hem Kafkanın yaşamöyküsüne açıklıklar getirmesi, hem de kimi izleklerinin ipuçlarını barındırması açısından büyük önem taşır. Kafkanın tüm yapıtlarının günümüze ulaşmasını sağlayan Max Brodun gün ışığına çıkardığı ve yazarın toplu yapıtları arasında yer açtığı Babaya Mektupu, okuru bilgilendiren ayrıntılı notlar eşliğinde, Cemal Enerin çevirisiyle yayınlıyoruz.

Çok sevgili baba, geçenlerde bir kez, senden korktuğumu öne sürmemin nedenini sormuştun. Genellikle olduğu gibi, verecek hiçbir cevap bulamadım, kısmen tam da sana karşı duyduğum bu korku yüzünden, kısmen de bu korkuyu gerekçelendirmek üzere, konuşur... tümünü göster

Diyebilirsin ki, bir insanı, fotoğraflarından ve hakkındaki haberlerden ne kadar tanıyabilirsin? Haklısın. Belki de çok az...

O zaman şöyle demeliyim: Seni az tanıyorum... Az...

Sen de fark ettin mi? Az dediğin, küçücük bir kelime. Sadece A ve Z.
Sadece iki harf. Ama aralarında koca bir alfabe var.

O alfabeyle yazılmış onbinlerce kelime ve yüzbinlerce cümle var. Sana söylemek isteyip de yazamadığım sözler bile o iki harfin arasında.

Biri başlangıç, diğeri son. Ama sanki birbirleri için yaratılmışlar.

Yan yana gelip de birlikte okunmak için. Aralarındaki her harfi teker teker aşıp birbirlerine kavuşmuş gibiler.

Senin ve benim gibi..

Diyebilirsin ki, bir insanı, fotoğraflarından ve hakkındaki haberlerden ne kadar tanıyabilirsin? Haklısın. Belki de çok az...

O zaman şöyle demeliyim: Seni az tanıyorum... Az...

Sen de fark ettin mi? Az dediğin, küçücük bir kelime. Sadece A ve... tümünü göster

Edip Cansever'in yayımlanmasına izin verdiği bütün şiirlerini içeren iki ciltlik 'Toplu Şiirleri' derlememizin birincisi olan bu kitapta yayım sırasına göre şairin şu yapıtları yer almaktadır:
Dirlik Düzenlik (1954); Yerçekimli Karanfil (1957); Umutsuzlar Parkı (1958); Nerde Antigone (1961); Tragedyalar (1964); Çağrılmayan Yakup (1966); Kirli Ağustos (1970); Sonrası Kalır (1974).
'Şairin ele aldığı konular kendi durumunu değil, çevresini kaplayan yığınların iç dünyasını ısıtacak, onların yaşayışlarını yenileştirecek, başka başka görüşler katabilecek özellikler taşımalıdır. Kuvvetin, dayanıklılığın, hayata bağlılığın, günden güne uygarlığa gitmenin kökleri şiire de bağlıdır. Demek oluyor ki şiir yalnız lüks olmaktan çıkmış, gerçeği gösteren, insanı inceleyen bir güzellik olmanın yolunu tutmuştur.' (1954)

Edip Cansever

Edip Cansever'in yayımlanmasına izin verdiği bütün şiirlerini içeren iki ciltlik 'Toplu Şiirleri' derlememizin birincisi olan bu kitapta yayım sırasına göre şairin şu yapıtları yer almaktadır:
Dirlik Düzenlik (1954); Yerçekimli Karanf... tümünü göster

Yapı Kredi Yayınları, çağdaş Türk şiirinin ve İkinci Yeninin önemli adlarından Cemal Süreyanın Bütün Yapıtlarını yayımlamayı sürdürüyor. Son olarak Toplu Yazıların ilk cildi olan Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar çıktı. (Şairin bütün şiirlerini içeren Sevda Sözleriyle başlayan dizi, çeviri şiirlerini bir araya getiren Yürek ki Paramparça, kendine özgü günlüklerini topladığı 999. Günün genişletilmiş baskısı olan Günler, çocukluk anılarının derlendiği Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi, kendisiyle yapılmış konuşmaların yer aldığı Güvercin Curnatası ve kimi mektuplarını içeren On Üç Günün Mektupları ile devam etmişti.)Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar, bir bakıma, Cemal Süreyanın şiir merkezli düzyazılarını topladığı ilk kitap olan Şapkam Dolu Çiçeklenin genişletilmiş yeni basımı sayılabilir. Kitapta, Şapkam Dolu Çiçeklede yer alan otuz bir yazıya ek olarak, Şiir Üzerine Yazılar başlıklı ek bölümde, şairin bulunabilen bütün yazılarından (Şapkam Dolu Çiçekledeki yaklaşımı göz önünde tutularak) yapılmış, yetmişten fazla yazının yer aldığı kronolojik bir seçme yer alıyor. Çoğu ilk kez kitaplaşan bu yazılar arasında, Şapkam Dolu Çiçekleye adını veren, ama kitapta yer almayan yazı da bulunuyor. Ek bölümdeki yazıların ilki, 1956da, İkinci Yeninin ortaya çıkışında önemli bir yeri olan, dönemin önemli edebiyat dergilerinden Pazar Postasında yayımlanmış: Oktay Rifatın Şiirinde Fırsat Rantı; sonuncusu ise 1989da Argosta yayımlanan Önceki Kuşakta İkinci Yeni Etkisi.Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar büyük ölçüde eleştirel basım niteliği taşıyor. Şiir Üzerine Yazılar bölümündeki yazıların hangi yayın organında ve hangi tarihte (ayrıca, Cemal Süreya dışında bir imzayla yayımlanmışlarsa, hangi imzayla) yayımlandıkları belirtildiği gibi, kitap boyunca gerekli görülen yerlerde dipnotlar ve metin içi notlar da yer alıyor. TADIMLIKHer sanat, kendine göre bir yöntemle gelişir. Ayrıca, bütün sanatlar birbirinin içinden yürürler. Sözgelimi, bir şair, aynı zamanda bir portre çizebilir. Bir romancı romanına şiirsel bir tema koyabilir. Bir şair bir olayı anlatabilir. Ama yine de sanatlar arasında bir ayrım görmeye çalışırsak, şu noktaya gelebiliriz: Söz sanatı olduğu halde romanın birimi de bir olaydır, bir tiptir, bir sorundur. Şiirin birimi sözcüklerdir. Şair sözcüklere dayanarak yazar. Sözcük nedir?Sözcük aynı zamanda duygudur, düşüncedir, hayatın bütünüdür.Şunu demek istiyorum: Şair sözcüklere dayanarak yazar, deyince, söz salatası yapar demek değil, bu tanım. Şair sözcüklere, kendi araçlarına dayanarak hayatı, durumu açıklamaktadır.

Yapı Kredi Yayınları, çağdaş Türk şiirinin ve İkinci Yeninin önemli adlarından Cemal Süreyanın Bütün Yapıtlarını yayımlamayı sürdürüyor. Son olarak Toplu Yazıların ilk cildi olan Şapkam Dolu Çiçekle ve Şiir Üzerine Yazılar çıktı. (Şairin bütün şiirle... tümünü göster

Sisler Bulvarındaki şiirler; CHP diktası altında yaşanan 40 karanlığının ardından DP iktidarının acımasız bir biçimde sürdürdüğü soğuk savaş yıllarında yazıldı. Bu şiirlerde ... aşırı bir içtenliğe dayanan anlatım, ahenkli bir deyiş ve işlek bir dille birleşerek, belli bir lirizm doğurur. Ayrıca askıda yaşamanın yarattığı heyecanlı gerilim, sinema tekniğinden yararlanmanın sağladığı çarpıcı görüntüler ve yabancı ülkelerle ilgili egzotik tasvirler, bu lirizmi etkili bir havayla donatır. Şiirden lirizmi kovan Garip akımına karşı bu hava bir çeşit başkaldırıma yerini tutar...

Sisler Bulvarındaki şiirler; CHP diktası altında yaşanan 40 karanlığının ardından DP iktidarının acımasız bir biçimde sürdürdüğü soğuk savaş yıllarında yazıldı. Bu şiirlerde ... aşırı bir içtenliğe dayanan anlatım, ahenkli bir deyiş ve işlek bir dill... tümünü göster

Sen Bana Bakma, Ben Senin Baktığın Yönde Olurum Özdemir Asaf’ın kendi sesinden şiirler

Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan Sen Bana Bakma, Ben Senin Baktığın Yönde Olurum kitabı ve bu kitapla birlikte verilen CD, Özdemir Asaf’ın kızı Seda Arun’un babasının sesini kaydettiği kayıtlarından oluşuyor. Bu kayıtlarda Özdemir Asaf’ın kendi sesinden dinleyeceğimiz şiirleri ve bir de İstanbul Radyosu’nda yapılan röportajı bulunuyor.

Şair Özdemir Asaf’ın kızı Seda Arun, Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan Sen Bana Bakma, Ben Senin Baktığın Yönde Olurum kitabının önsözünde evlenme teklifi aldığının ertesi konuyu babasına nasıl açtığını, onun verdiği tepkiyi ve şiirlerin kaydedilme hikayesini şu sözlerle anlatıyor: “Beş sene olmuştu annemle babam ayrılalı. O mayıs akşamı babam, annemin Caddebos­tan’daki evine geldi. Sofrada babamla karşılıklı oturduk… Sonra annem konuyu açtı. Sordu. Benim yanaklarım yine kızarmıştı. Cevabını bekliyordum ama vermedi. ‘Benim şiir kitaplarım nerede?’ diye sordu. Annem kitapları sofraya getirdi. Babam tabağını kenara itti. Rakı bardağını kitaplardan uzaklaştırdı. Sayfaları karıştırmaya başladı. Şiirlerle cevap vereceğini anla­mıştım. Makaralı teybi sehpanın üzerine koyup, düğ­mesine bastım.”

Kitabın önsözlerinden birini yazan Gazeteci Doğan Hızlan ise kitap ve şairin ses kayıtlarının bulunduğu CD için “Şimdiye kadar birçok şiiri, şairin kendi sesinden dinlediyseniz, Özdemir Asaf’ın ne kadar iyi bir şiir seslendiricisi, okuyucusu olduğunu anlayacak ve onun şiirlerine, sesine bir kere daha hayran kalıp, ayrı bir gözle değerlendireceksiniz” yorumunu yapıyor.

Özdemir Asaf’ın teatral bir şekilde sesi ile oynayarak okuduğu şiirlerinin metinleri yayımlanırken, Özdemir Asaf’ın toplu şiirlerinin son yayımı olan Çiçek Senfonisi (YKY, Kasım 2008) kullanıldı. Okurken farklı bir sıralamada okunsa da, şiirler yayıma hazırlanırken şa­irin kitaplarındaki sıralamalara uyuldu. CD’de şairin okurken farklılık gösteren sözcük ya da dizeleri ise ayrıca dipnot olarak gösterildi. Kitap ve CD’de ayrıca şairin Sen, Sen, Sen, Dünya Kaçtı Gözüme,Yumuşaklıklar Değil ve Bir Kapı Önünde’de yer alan şiirleri de bulunuyor.


Şairi kendi sesinden dinlemek:

Özdemir Asaf’ın şiirlerini kendi sesinden dinledim.
İki çeşit duyguyu yaşadım. Matinelerde sesini işittiğim iyi şairin sesini yeniden işitmenin mutluluğu ve artık aramızda olmayan bir dostun hüznü...
Edebiyat matinelerinde sahneye çıkar şiirlerini okurdu. ‘R’leri söyleyemezdi. Ama bu durum, okumasına ayrı bir lezzet verirdi. Şimdi ses kayıtlarını dinlerken, mikrofon karşısında çok başka okuduğunu fark ettim, siz de fark edersiniz. R’ler dışında iyi bir spiker gibi şiirlerini okuyordu.
Matinelerde kendini dinletirdi. Herkes hayran kalırdı... Eminönü Halkevi’ndeki edebiyat matinelerinin yıldızlarından biriydi.
Özellikle bazı şiirleri vardı ki, dinleyiciler, matineye gelenler onu dinlemek isterlerdi. Genellikle böyledir, okur beğendiği şiiri bulmak ister antolojilerde, aynı arzu edebiyat matinelerinde de geçerliydi. Bilinenin tekrarıydı belki ama her okuyuşta ayrı bir anlam, ayrı bir his yaratırdı şairler.
Lavinia adeta isteklerin en üst sırasında yer alıyordu...
Hatta onun bir de öyküsü de vardır. Özdemir Asaf kürsüde bir başka şiirini okurken, bir hanım dinleyici kalkmış gidiyordu. Büyük şair, o ünlü Lavinia şiirinin meşhur bölümlerini okumaya başladı:
“Sana gitme demeyeceğim.
Gene de sen bilirsin.
Yalanlar isteyorsan yalanlar söyleyeyim,
İncinirsin.”

(…)

Doğan Hızlan

Sen Bana Bakma, Ben Senin Baktığın Yönde Olurum Özdemir Asaf’ın kendi sesinden şiirler

Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlanan Sen Bana Bakma, Ben Senin Baktığın Yönde Olurum kitabı ve bu kitapla birlikte verilen CD, Özdemir Asaf’ın kızı Seda... tümünü göster