Muhafazakar medyanın Meşhur ateistin imana geliş hikayesi olarak lanse ettiği "Yanılmışım Tanrı Varmış" bana kalırsa insanlarımızın ateistler hakkında sahip olduğu önyargıları ifşa etmeye yarayan bir turnusol kağıdı. Mesela kapak tasarımına bakın, "Ateisttim karanlıktaydım, sonra aydınlığa ulaştım." teması sizce de gözümüze sokulmaya çalışılmamış mı? Ya da kitabın gayet ılımlı orijinal ismi "There is a God"ın, nasıl "pişmanlığı içinde sürünen ateist" havası vermek için ne şekilde değiştirildiği dikkatinizi çekti mi? Şimdi gelelim kitabın "Türk yayıncılar" tarafından manipüle edilmemiş özüne. Flew, Hıristiyanlıktan Ateizm'e ve oradan Deizm'e uzanan kişisel "hac yolculuğunu" anlatmakla işe başlıyor. Sonra Deizm'e geçmesinin sebebi olan argümanları sıralıyor. Bunlar kabaca: fizik yasalarının bir yasa koyucuya götürmesi, ince ayarlanmış evren argümanı ve yaşamın kökeninin doğaüstü bir olay olması gerektiği. Kendisi yeni bir iddia ortaya koymamış, eskiden ateist olmasına neden olan argümanları çürütmeye de uğraşmamış. Dolayısıyla kitap "din felsefesi" açısından oldukça eksik. Ama kesinlikle okunmaya değer.

Evrim hakkında bilginiz olmadığını mı düşünüyorsunuz? Veya evrimi az çok anladığınızı ama kanıtları üzerine olan kavrayışınızın yeterli olmadığından mı yakınıyorsunuz? Bu kitap kesinlikle eksikliğinizi gidermeniz için biçilmiş kaftan. Ayrıca bence bir yaratılışçı için ideal doğum günü hediyesidir.

Dawkins'in bilimsel kitaplarının büyük bir hayranıyım. Ama bu kitap beni hayal kırıklığına uğrattı. Neden? Belki de en önemli kusuru son 30 - 40 yılda zenginleşmiş din felsefesi literatürüne gözünü kapatmış olması. Tanrı'nın varlığının sözde delillerini incelerken daha geniş bir bakış açısına sahip olmalıydı. Ama olmamış, daha doğrusu olamamış. Argümanların pek çoğunu eleştirirken bir din felsefecisinin onu küçümsemesine neden olacak bir üslup kullanmış. İkincisi dini anekdotlarla ve kutsal kitap pasajlarıyla eleştirmeye gereğinden fazla önem vermiş olması. Çoğu çağdaş Hristiyan -her ne kadar bu yorum bana gülünç gelse de- İncil'in "pedagojik" bir tarafı olduğunu düşünür. Tanrı bronz çağının cahil insanına anlayabileceği dilden seslenmiştir ve bizim bu seslenişi modern kültürümüzle - bilimimizle zenginleştirmemiz gerekir. Kutsal kitapların "özünü" yakalamamız gerekir. Bu yorumu benimsemiş herhangi bir Hristiyan için İncil'in "gerçek anlamıyla" eleştirilmesi hiçbir anlam ifade etmez. Bu yorumun tutarlı olduğunu elbette söylemiyorum, sadece Dawkins'in bunu yaparak yel değirmenine saldıran Don Kişot'a benzediğini düşünüyorum. Öte yandan Ateizm'in tarihsel gelişiminin yüzyıllar sonra hatıralanacak bir halkası Tanrı Yanılgısı. Din tartışmalarına az çok merakı olan birinin kitaplığında kesinlikle bulunmalı. Savunduğu görüş ne olursa olsun.

Kötülük problemi din felsefecilerini dinin ortaya çıktığı ilk günlerden beri uğraştırmayı sürdürüyor. Yaran, kitabın arka kapağında pozitif ateistlerin kötülük problemini görüşlerini temellendirmekte ne kadar yoğun bir şekilde kullandığına vurgu yapmış olmasına rağmen teistik savunmalara getirilen eleştirileri yeterince irdeleyememiş. Buna rağmen, din felsefesiyle ilgilenen herkesin kütüphanesinde bulunmalı.