"Kırlangıçlar göçmen kuşlardır. Çok hızlı uçarlar. İşte o göç sırasında yüzlerce kırlangıç fırtınaya yakalanıp ölürmüş. Göçü başarıyla tamamlayan kırlangıçlar, geldikleri ülkenin sıcak gökyüzünde uçarken, yollarda kaybettikleri arkadaşlarını anımsar acıyla, öfkeyle böyle çığlıklar atarlarmış." Heyecanla bekledim ve bir solukta okudum. Biraz polisiye seven herkesi, özellikle de Ahmet Ümit hayranlarını ilk sayfasından itibaren içine alan ve heyecanı bir an bile bitmeyen şahane bir kitaptı. Baş komiser Nevzat ile birlikte Türkiye'nin gerçekleriyle yüzleşeceğiniz, insanlığı sorgulayacağınız, parçaları birleştirerek kendinizi katili tahmin etmeye çalışırken bulacağınız nefes kesen bir dedektiflik deneyimi yaşatacak bu kitabı şiddetle tavsiye ediyorum.

Tam bir entelektüel oluşuyla en sevdiğim yazarlardandır Livaneli. Bu kitabını da severek okudum. "Tam tersi sanılır ama zaten hayatta normal olan huzursuzluk durumudur, huzur ise çok ender yakalanan geçici anlardır olsa olsa..." diyerek beni etkilemeyi ve düşündürmeyi başaran akıcı bir kitaptı. Ayrıca 154 sayfalık olması sayesinde, tek seferde okumanıza ve böylece kitabın sizdeki etkisini arttırmanıza olanak sağlıyor. Sizi huzursuz ederek düşündüren ve sorgulatan bir deneyim olacaktır, tavsiye ederim.

''Güneş ne ufkun altında, ne de üstündeydi. Bunun anlamı gündüz ve gecenin birbirlerine birbirlerine az rastlanan bir şekilde bağlı olduğuydu. Biri olmadan öteki olamıyordu; ama yine de, aynı anda her ikisi bir arada olamıyordu. Daima beraber ama hep ayrı olmanın nasıl bir şey olduğunu merak ettiğimi hatırlıyorum. ... Her zaman birlikte ama hep ayrı olmanın nasıl bir şey olduğunu artık biliyorum.''

Yıllar önce kaybolduğu sanılan bir adam, bu adamın tesadüfen karşısına çıkışıyla duyguları alt-üst olan bir kadın ve yavaş yavaş ortaya dökülecek olan sırlar, değişen hayatlara rağmen değişmeyen duygular... Kitabı kapattığımda ''Neden hep böyle olmak zorunda?'' diye haykırmak istedim. Finaliyle beni çok etkiledi, biraz da ağlattı.

Yazarın Önsözü kısmına, eserlerinden bazılarını çocuk denecek yaşta yazdığını ve bu nedenle aralarında yazmış olmaktan utanacağı kadar kötüleri olduğu notunu düşmüş Sabahattin Ali. ve sonuna eklemiş ' iyiyi kötüden ayırmak külfetini okuyucuya bıraktığım için özür dilerim.' Bu yazıyı ilginç buldum doğrusu. Özeleştirisi, samimiyeti etkileyiciydi. Kitaptaki öyküler ise birbirinden ilginç. Beni en çok etkileyeni kitapla aynı adı taşıyan 'Değirmen' oldu. Her ne kadar kısa kısa öykülerden oluşsa ve bunlardan bazıları masalsı olsa da (Birdenbire Sönen Kandilin Hikayesi, Kurtarılamayan Şaheser gibi) bütünüyle bakıldığında akıcılığını kaybetmeyen bir kitap 'Değirmen'.

Bir dönem herkesin elinde olduğundan yani sırf popüler diye okumayı ertelemiştim. En sonunda okuduğumda ise; Raif Efendi'nin yer yer insanı deli eden pasifliğine, Maria'nın baskın tavrına ve ara ara Raif'ten kaçışlarına rağmen aralarındaki şeyin büyüklüğü ve gerçekliği (zıt kutuplar teorisi doğruymuş) beni çok etkiledi. Özellikle aşka dair yapılan felsefik tanımlar bana kalırsa tam nokta atışıydı. Kitabı başlığından tutun da son cümlesine kadar bazen heyecanla, bazen merakla, çoğu kez de hüzünle okurken Sabahattin Ali'nin yaratıcılığına hayran oldum. En basit görünen insan bile aslında ne kadar karmaşık bir ruha sahiptir değil mi?