Düşünceler
Blaise Pascal
Pascalın inancı gelişigüzel bir inanç değildir. Usun sınırlarını aşan, ancak usun değerini, gücünü tanıyan bir inançtır. Düşünmek usun işidir, onun ürünüdür, inanmak da tinin işidir. diyor. Pascal us dışında bir inanç da benimsemiyor. Usla inancı birbirinin ayrılmaz gönüldeşleri sayıyor bir bakıma.
Pascalın yaşadığı çağı, yetiştiği çevreyi, gördüğü öğrenimi göz önünde bulundurunca başka türlü düşünebilmesi için çıkar yolu olmadığını da eklemeliyiz sözümüze. Buna karşın onun benimsediği us doğruluğun, gerçekliğin en sağlam ölçüsüdür. Açıklık, seçiklik bu doğruluk ilkesinin en bırakılmaz birer niteliğidir. Pascalın Batı düşüncesine getirdiği en önemli yenilik, insanda bir de gönül gözünün bulunduğunu söylemesi, sezgiye Bergsondan önce düşünce düzeni içinde gerekli yeri vermesidir. Gönül sezer, us düşünür. diyor Pascal. Usun varamadığı düşünce sınırlarında sezginin, gönül gözünün görevi büyüktür ona göre. Gerçeklikler yalnız usla değil, gönül gözü ile de görülür, gönül gözünün de kavrayıcı, bilici bir gücü vardır. İnsan sezgisiz edemez, sezgi olmaksızın gerçekleri bir bütünlük içinde kavrayamaz, kuşatamaz. Öyle gerçeklikler vardır ki, biz onları ancak sezgi ile yakalarız. Sezgi yalnız gönlün değil, usun da iç gözüdür.
İsmet Zeki EYUBOĞLU
Pascalın inancı gelişigüzel bir inanç değildir. Usun sınırlarını aşan, ancak usun değerini, gücünü tanıyan bir inançtır. Düşünmek usun işidir, onun ürünüdür, inanmak da tinin işidir. diyor. Pascal us dışında bir inanç da benimsemiyor. Usla inancı birbirinin ayrılmaz gönüldeşleri sayıyor bir bakıma.
Pascalın yaşadığı çağı, yetiştiği çevreyi, gördüğü öğrenimi göz önünde bulundurunca başka türlü düşünebilmesi için çıkar yolu olmadığını da eklemeliyiz sözümüze. Buna karşın onun benimsediği us doğruluğun, gerçekliğin en sağlam ölçüsüdür. Açıklık, seçiklik bu doğruluk ilkesinin en bırakılmaz birer niteliğidir. Pascalın Batı düşüncesine getirdiği en önemli yenilik, insanda bir de gönül gözünün bulunduğunu söylemesi, sezgiye Bergsondan önce düşünce düzeni içinde gerekli yeri vermesidir. Gönül sezer, us düşünür. diyor Pascal. Usun varamadığı düşünce sınırlarında sezginin, gönül gözünün görevi büyüktür ona göre. Gerçeklikler yalnız usla değil, gönül gözü ile de görülür, gönül gözünün de kavrayıcı, bilici bir gücü vardır. İnsan sezgisiz edemez, sezgi olmaksızın gerçekleri bir bütünlük içinde kavrayamaz, kuşatamaz. Öyle gerçeklikler vardır ki, biz onları ancak sezgi ile yakalarız. Sezgi yalnız gönlün değil, usun da iç gözüdür.
İsmet Zeki EYUBOĞLU
Değerlendirmeler
Matematik dehası Pascal'ın dinsel deneyimi üzerine ölümünden sonra toplanan yazılarıyla meydana gelen deneme tarzı bir eser. İçerik olarak bir bilim insanının inancı irdelemesi açısından ilginç. Daha ilginç olanı bir çok yerde bilgiye ve bilime karşı durması, hani neredeyse cehalet mutluluktur sonucunu çıkarması. Bu da din ile bilimin bir türlü geçinemediğine en büyük kanıt olsa gerek. Bana göre en doğru tespiti "inanç akılla değil kalple olur". Zira akıl kanıt ister somutluk ister, inanç ise maneviyattır. Yine de bir çok yerde okuyucudan çok kendini ikna etmeye çalışmış gibi bir izlenim edindim. Bunun sebebi de ne kadar okuyucuyu sorgulamadan inanmaya telkin etse de çağının en zeki insanlarından biri olarak sorgulamadan duramayışı olsa gerek.
Baskı Bilgileri
Diğer baskılar
Benzer Kitaplar
Şu An Okuyanlar
Okumuşlar
Okumak İsteyenler
|