Erkek Kızlar

Reşad Ekrem Koçu nun kaleme aldığı 1962 basımlı (elimde ki baskı doğan kitap aracılığı ile yayımlanmıştır.) tarihi roman. kitapta İbrahim Voyvoda,emir Talha, topçu Emin,köçek İbo, civelek Mustafa adlı tarihi anlatı ve kaynaklardan alınarak derlenip hazırlanmış beş erkek kılıklı kadının öyküsü ile osmanlı toplumsal yaşamından tecrid edilmiş, saraylara, kafes arkalarına, cumbalı evlere hapsedilmiş kadınların, hayat içinde var olabilmek için kayıtsız şartsız giriştikleri erkeksi şekil şaklavat hallerini tuhaf bir merak ve öğüt ile okuyacağınız bir kitap. Görülür ki Osmanlı toplumsal hayatının her köşesinde kahvehanesinden, eğlencesine, işret sohbetlerine kadar kadının yerini aldığı düşünülen "oğlanlar"ın varlığı günümüzde yaygın manada tuhaf karşılansa bile o vakitler için "bir gerçek hal" olduğu anlaşılır. Müslüman kadınların bu zorunlu kaçısından doğmuş hikayelerde erkek kılıklı bu hatunların yanıltıcı erkeksi güzelliklerinin göz kamaştırıcı sanrısına yazılmış onlarca şiir ve nameler osmanlının estetiğe bakışını tariflendirme de kullandığı araçları görmemizi sağlar.


Bahsi geçen bu beş kadının hikayesi çeşitli halk destanları, meddah anlatıları ve bazı tarihi kaynaklardan alınarak kitaba aktarılmıştır.Örneğin köçek İbo macerasını "1711 yılında Edirne'de Aynalı Kahvehane'de anlatan meddah Burnaz Ali, bu vakayı derviş Hasan adında bir Mevlevi dedesinden dinlediğini söyler" bunun dışında "civelek Mustafa" olayını ise sultan Mahmud'un rami kışlasında ki bir yıllık ikameti sırasında olaya şahit olmuş Abdülhak Molla, "tarihi liva" adlı eserinde kaleme alır.

Kaynakların doğruluğu bir yana, bahsi geçenler etüd edildiğinde o yıllarda ki toplumsal değer ve yargıların iskeletini çıkarmakta fayda sağlar. Tarihin bu tarafını merak edenler ve ilgilileri için tavsiye edilir.

Kitapta ayrıca, bahsedilen zamanların şehir hayatı, saray adabı, çeşitli meslek grupları, mahalle kültürü, dönemin padişahlarına (ıı. Mahmud ve ıv. Murad) atfedilen hususiyyetler, yeniçeriler hakkında isnadlar ve şu an farklı manalarda kullandığımız gündelik kelimelerin zaman içinde ıstılahları üzerindeki değişmeyi keşfedebileceğimiz bir çok detaya rastlayabiliriz. bunlardan bir tanesi o günlerin "civelek" terimi. Bugün sıfatlaştırarak, anlamını hafifmeşrep algıladığımız bu kelime o günlerde "Yeniçeri Ocağı'nın ananeleri arasında, ileride yeniçeri olacak tüysüz namzet gençlere" verilen addır. bahsi geçen tanımlamanın sonrasında şu ilgi çekici detay aktarılır. "... civelekler, ahlaksız güruhun kötü bakışlarından korunmak için yüzlerine at kılından püskülpeçe takarak dolaşırlardı." (syf.129)

Reşad Ekrem Koçu bu ve benzeri özel merak ve araştırmaları sayesinde kaleme aldığı diğer kitaplarında da günümüzün popüler tarih merakının kaydığı noktayı yani eski zamalarda insanların nasıl yaşadıkları, gündemlerinin ne olduğunu, fikir hayatlarını nasıl yorumladıklarını merak eden güvenilir işaretleri size sunar.