Filler Sultanı İle Kırmızı Sakallı Topal Karınca
Yaşar Kemal
En Son Değerlendirmeler
Yüreği alıp sattı insanoğlu, yürek yüreklikten çıktı. aşkı, sevgiyi, dostluğu, kardeşliği, barışı, arkadaşlığı, kandaki sıcaklığı, güzelliği alıp sattı insanoğlu, insanoğlu insanlıktan çıktı, oburlaştı."
Bana okumayı sevdiren kitaplardan..
Gözlerimi kapatıp Radyo oyununu da dinlemişliğim vardır.
Büyük- küçük herkesin okuması gereken bir kitap...Tadına doyulmaz efsanevi anlatım. YAşar Kemal..
Yaşar Kemal'in eşi benzeri bulunmaz bu çocuk kitabını sadece çocukların değil yetişkinlerinde okuması gerektiğini düşünüyorum çünkü toplumsal eleştirileri çok yerinde ve görülmeyen veya eleştirilmeyen şeyleri eleştirmiştir.Belki de doğru zamanda doğru şeyler söylenmiş desek daha doğru olur.Tüm unsurlarıyla baskı altında kalmış altında kalmış bir toplumu anlatılmış bu kitapta sesler kesilmiş,ihanete zorlanmış bir manada kendini de anlatmamış değil.
Yaşar kemal, bir halk hikayesi formatında düşüncelerini anlatıyor, bir tarafta hayvanlar aleminin sultanı fil ve ordusu , bir tarafta fillerin uşaklığını yapan hüdhüdler, diğer tarafta ise çalışkan karıncalar ve ustaları kırmızı sakallı topal karınca… Masalsı anlatımında aslında günümüz dünyasına odaklanan, yaşadığımız soruları irdeleyen bir bakış var. Asimilasyon, soykırım, sömürü, modern kölelik, koyun gibi yaşayan, oyuna gelip birbirlerini parçalayan halklar vs… bir dolu eleştiri var içeriğinde… Köleleşen yarı aç yarı tok ve uykusuz çalışan karıncaların birleşmesi ve kendi sarayını filin başına çökertmeleri ''dayanışma, birlik ve beraberlik'' motifini işlerken, filler sultanının onca gücüne rağmen karıncaların kalabalıklığından, çalışkanlıklarından, bağ ve birlikteliklerinden korkması ve düşünmelerini engellemek adına daha fazla iş verip baskı ve zulüm yapması, tipik diktatör sembolüdür. Korkuyorsan, zulmet, onlar senden korksun… Beğenerek okuyacağınızı düşünüyorum...
Şimdi diyeceksin ki Yaşar Kemal'i sırf bu kitapla değerlendirmek olmaz. Çocuklar için bilgilendiricidir muhakkak. Karıncalara üreme organına elektrik vererek işkence yapıldığı anlatılmış mesela. "Şunun şunu şöyle yaptığıdır" kalıbı var bu kitapta da. Haine hayın denilmiş, böyle şivesel güzelliklerden mahrum bırakılmamış okur...
Ha, ortaokuldan terk diye küçümsememeli, bir yanda da yer demir gök bakırlar, ince memedler var. Ama şunu diyeceğim, sanat müziğinin kraliçesidir bunlar deyip te, bir Gönül Yazar'ı, bir Muazzez Abacı'yı poh-pohladıkları gibi suni parlatma yapılmamalı yazara. Yurt dışında övgü ve ödüller mi almış? Ülkene doğru zamanda, doğru yerde, belli şeyler söyleyince alıyorsun zaten onları Orhan Pamuk gibi.
Neyse, hepsini bu kitaba harcamayayım, diğer kitaplara da kalsın biraz eleştiri...
Kitabın ana fikri ile ilgili ödevi olan ve benden yardım isteyen bir çocuk, eğer benim dediklerimi yazarsa öğretmenin ona çok kızacağını söyledi.
Öğretmeni, kitabın ana fikri ile ilgili küçük ipuçları vermiş ufaklığa. Demek ki neymiş ? Okullar düşünmeyi değil neyi düşüneceğinizi öğreten kurumlarmış..
Yaşar Kemal büyük bir yazar, düşüncelerini fil ve karıncalar üzerinden çok güzel ifade etmiş.. Fil derken kimleri kastetmiş, karıncalar kimi temsil ediyor alenen belli..
Türkçe öğretmeninin fil ve karıncaların kimliği ile ilgili tahmini de beni güldürdü doğrusu.
Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca çocuk romanı olarak bilinir ama büyükler de okusun. Asıl büyükler okusun.
Ulusal değerleri, sanatı, kültürü talan edilmiş, kimliğini inkâr etmesi için ne gerekiyorsa yapılmış, dilini konuşması yasaklanmış, ihanete zorlanmış karıncaların öyküsü bu.
Her zaman için okuduğum kitaplari kritize ederim. Bu kitap için "çocuk kitabı " diyenler olmuş. Insaf yahu ! Apacik sistem eleştirisi, düzen eleştirisi,sömürgecilik, kültürel asimilasyon...Ne ararsan var vesselam.
Günümüzden kesitler sunmuş kitap. Harika bir eser.
Konu olarak ele alirsak ; karincalarin filler sultanina nasil köle hale getirilmeye çalışıldığı, karincalarin nasil ozbenligini yitirmeye zorlandığı, asimilasyona uğratıldığı, filler sultaninin yarattigi dikta rejimin nasil raydan çıktığı, büyüklüğün, gücün nasil filler sultanini yoldan çıkardığı mukemmel şekilde ortaya konmuş. George Orwell'in Hayvan Çiftliği eseri okurken hemen akla geliyor. Ikisi de siyasi mesajlar iceren kitaplar.
Yaşar Kemal'in bunca mesaji boyle sirin sekilde karincalar ve filler uzerinden okuyucuya aktarmasi zaten onun yazar kimliginin kalitesini ortaya koyuyor.
Filler sultani bugun dunyanin bircok noktasinda, ulkesinde gorebileceginiz tipte bir karakter. Cevresindekiler tarafindan yonlendirilen, aptal ama guc sahibi bir karakter. Gucun sinirsizliginin zevkine kapilip buram buram kokan tehlikenin farkina bile varamayacak kadar korlesmis bir karakter.
Karincalar ise tipki gercekte olduklari gibi calisan , didinen , emek eden sinif. Ama arasina fitne fesat tohumlari ekilmis, kolelestirilmis bir sinif haline getirilmis. Karincalarin birlesmesi sonucunda ortaya cikan son zaten hicbirimizi sasirtmayacak bir final de olmuştur.
Yaşar KEMAL’in okuduğum ilk eseri. Başarısına diyecek söz yok. Kurguladığı distopyayı, sonu bu kadar tahmin edilebilir olmasına rağmen büyük iç sıkıntısıyla okudum.
İyilik kadar kötülüğü de anlayabilirim, kötülüğün de kendi içinde ‘her ne kadar anlamlandıramasak da’ bir mantığı olduğuna inanırım. Ama ne bu kitapta ne de gerçek hayatta, hem fillerin yanında olup onlarla birlik olan hem de zaman zaman karıncaların dertleriyle dertlenen Ulukepez gibileri anlayamıyorum.
Ben sadece bu distopyanın ardından refah günleri de okumak ve içimi rahatlatmak isterdim. Kitabın bitişiyle, kendimce fillerden ve hüdhüdlerden öcümü alamadım.