Aziz Nesin, siyasal yergilerini masal biçiminde yazdığı kitapların ikinci kitabı "Hoptirinam"da güldürürken düşündürüp, okurun vicdanını sızlatıyor...

Aziz Nesin'in beşinci sınıf öğrencisi, iki farklı şehirde yaşayan çocukların mektuplaşmalarından yola çıkarak, çocukların gözünden büyükleri, ebeveynleri, adına "eğitim" dedikleri "ezbercilik" sistemini, yetişkinlerin büyüdükçe samimiyetsizleşen "küçüklüklerini", ağlanacak hale gülen insanları, anlattığı Şimdiki Çocuklar Harika eserini okurken, çocukluğum ve şimdiki düşüncelerimi, inançlarımı düşününce ikiyüzlülüğüm, samimiyetsizliğimin altında ezildiğini hissettim ve yeniyetmeyken okumadığım için büyük üzüntü duydum. Kitap, 1964 yılı Çocuk Roman Yarışması'nda jüri tarafından "eğitsel yönden" hatalı bulunduğu için dereceye girememiş olduğunu anlatan Onat Kutlar, eser için, "Çocuğa hayaller vermek yerine, onların gözüyle gerçek dünyamızı yansıtan, üstelik bunu çarpıcı bir mizah ve eleştiriyle yapan bu kitap küçük bir başeserdi. Büyüklerin dünyasını, ikiyüzlülüklerini, yalanlarını, toplumdaki haksızlıkları, eğitim alanındaki saçmalıkları çocuk gözüyle veren bu yapıt mutlaka ödül kazanacaktı. Bana kalırsa bu kitap öğretmenleri gülünç duruma düşürmek şöyle dursun, eğitimdeki aksaklıkları göstererek toplumumuzu gülünç olmaktan kurtarıyordu." diyor. Kendimizi oyunlara, akıllı telefonların "akılsız dünyasına" teslim ettiğimizi gördükçe, edebiyatın insan üzerindeki etkisinin ne büyük boyutta olduğunu görüyorum. Bugüne kadar okuduğum kitapların içinde "en beğendiğim yirmi listesi" olsaydı, Şimdiki Çocuklar Harika listemde ilk sırada olurdu!

Belki çok büyük beklentiyle okuduğumdan, belki de ülkenin yaşadığı kaos ortamından... Sait Faik'in kitaba adını veren Lüzumsuz Adam dışındaki hikayeleri okumakta zorlandım.

Refik Halid'in Anadolu insanlarını anlattığı Memleket Hikayeleri'nde, Sabahattin Ali öykülerinin aksine, Anadolu insanın cehaletle gelen "gerçekliğini" sade, anlaşılır bir dille anlatıyor. On sekiz hikayenin içinde beni en çok etkileyen Koca Öküz ve Sus Payı idi.

İki Kişiye Bir Dünya, Karanlığın Gözleri uzun şiirleriyle, Sahibini Arayan Mektuplar, Hüzün Şarkıları ve Mihriban'a Mektuplar'ın yer aldığı Akşa Dair Nesirler'de, Mihriban'a Mektuplar bölümü harikaydı.

Sait Faik'in ağırlıklı olarak anlattığı balıkçı öykülerinin içinde ben en çok Son Kuşlar'ı beğendim. Öyküleri sanki Hulusi Kentmen anlatıyormuş da, sevecenliğini, doğa ve insan sevgisini bana miras bırakmış gibi hissettim. "Dünya değişiyor dostlarım. Günün birinde gökyüzünde, güz mevsiminde artık esmer lekeler göremeyeceksiniz. Günün birinde yol kenarlarında, toprak anamızın koyu yeşil saçlarını göremeyeceksiniz. Bizim için değil ama, çocuklar, sizin için kötü olacak. Biz kuşları ve yeşillikleri çok gördük. Sizin için kötü olacak. Benden hikâyesi."

Sabahattin Ali, öykülerindeki acıdan, çaresiz insanlardan öylesine etkilenmiş olacak ki, Bahtiyar Köpek öyküsünde "Niçin hep acı şeyler yazayım? Dostlar, yufka yürekli dostlar bundan hoşlanmıyorlar. 'Hep kötü, sakat şeyleri mi göreceksin?' diyorlar. 'Hep açlardan, çıplaklardan, dertlilerden mi bahsedeceksin?' Geceleri gazete satıp izmarit toplayan serseri çocuklardan; bir kaşık toprak, bir bakraç su için birbirlerini öldürenlerden; cezaevlerinde ruhları kemirile kemirile eriyip gidenlerden; doktor bulamayanlardan; hakkını alamayanlardan başka yazacak şeyler, iyi güzel şeyler kalmadı mı? Niçin yazılarındaki bütün insanların benzi soluk, yüreği kederli? Bu memlekette yüzü gülen, bahtiyar insan yok mu?" diye düşünen, soran okurlarına "Ben karanlık şeylerden bahsetmek için dünyaya gelmemişim. İçim tatlı, sıcak, neşeli şeyler anlatmak isteğiyle yanıyor. Hele cümle alem bu köpeğin onda biri kadar rahata kavuşsun, bakın ben bir daha acı şeylerden söz açar mıyım!" diye bitirerek, "aydın"lığını da insan olmanın erdemliğini de gözler önüne seriyor!